مارانتاسه Marantaceae خانواده مارانتا يا مارانتاسه خانواده بسيار كوچكي است كه فقط دو گياه زينتي از آن كاشت ميشود، كه هر دو جزء گياهان آپارتماني (ايندور پلنت) Indoor-plant و برگ سبز هستند. مارانتا گياهي است كه برگهاي سبز كاملاً صاف بدون هيچ بريدگي با انتهاي گرد و نيز رنگ‌ريزههاي مختلف دارد. مارانتا از گياهان بومي جزاير گرم و مرطوب آفريقا است. شرايط نگهداري - نور كافي و غير مستقيم؛ - PH پايين خاك؛ - آبياري سالم. اين گياه داراي يك ركود تابستانه است كه در طي آن بايد از ميزان آبياري گياه كاسته شود. علايم ركود تابستانه گياه : الف) كندي رشد و ب) خشك شدن بعضي از برگهاي آن مي‌باشد. بنابراين از خشك شدن طبيعي آن در تابستان نبايد نگران بود. زيرا پس از طي دوره دورمنسي dormancy گياه با يك آبياري و تعويض خاك گلدان دوباره رشد اوليه خود را بدست ميآورد. برگهاي مارانتا در بعضي شرايط محيطي لوله شده يا به حالت مچاله درمي‌آيند. عمدهترين دليل مچاله شدن برگها - كمي رطوبت نسبي خاك؛ - PH بالاي خاك. گياه كالاتئا گياه ديگر خانواده مارانتاسه است. اين گياه گرمسيري، برگهاي درشتتر از مارانتا دارد. تزيين و نقش و نگار روي برگهاي آن بسيار ساده و بشكل يك مخمل سايه و روشن سبز بنظر مي رسد. پرورش اين گياه در شرايط محيطي كم و بيش نظير شرايط پرورشي مارانتا ميسر است. تكثير گياه بوسيله قلمههاي ساقه (داراي رشد كافي) و تقسيم بوته است. خانواده موزاسه Musaceae خانواده موزاسه يك گياه بسيار با ارزش بنام استرليتزياسه Strelitziaceae دارد كه مدتي است تحت نام خانواده استرليتزياسه رجين شناخته مي‌شود. اين گياه را به فارسي مرغ بهشت ميگويند. اين بدليل شباهت ظاهري بخش زينتي گياه (گل‌هاي آن) به مرغ است. روش متداول تكثير مرغ بهشت بوسيله تقسيم بوته است. هر يك از بوتههاي مادري استريليتزياسه بين 3 تا 12 پا جوش يا گياه جوان در كنار گياه مادري توليد مي‌كنند. پس از پايان فصل گل دهي و نيز رشد كامل رويشي ميتوان اين پا جوشها را از هم جدا كرد و هر يك را به عنوان گياه جديد مورد استفاده قرار داد. اين گياه بوسيله بذر هم تكثير ميشود. برگهاي نارنجي رنگ مرغ بهشت كاسبرگ و بخش آبي رنگ گلبرگ گياه است. براي بذر گيري از اين گياه بايد دانههاي گل روي كلاله را بطور مصنوعي انتقال دهيم. و در شرايط مناسب بشرط اينكه آبياري از بالاي گل‌ها انجام نگيرد بين 22 تا 50 عدد برگ سياه درشت بوجود ميآيد. بذرهاي استريليتزياسه در محيط پيت ­ماس براحتي به كمك هورمون اسيد فيبرليك توليد مي‌شوند. بعد از طي 3-2 سال وارد مرحله گل دهي ميشوند. اما هيچ يك از اين بذرها و پا جوش‌ها به اندازه كافي محصول توليد نميكنند. امروزه در دنيا براي تكثير آن در سطح وسيع و بزرگ از روش كشت بافت استفاده مي‌شود. پرورش استرليتزيا - خاك مرغوب زراعي؛ - عمق خاك 50 تا 65 سانتي‌متر؛ - افزودن كلات‌هاي آهن و روي. براي دوام گل از بكاربردن كودهاي نيتروژن ­دار در زمان غير مناسب بايد خودداري شود، در اينصورت گلهاي بريده گياه بين 45 تا 50 روز در حالت طبيعي باقي ميمانند. آخرين گياه اين خانواده هلي كونيا Heliconia است، كه دوام شاخههاي گل بريدهاش خيلي زياد نيست. اين گياه را به فارسي مرغ آتشين ميگويند و تكثير آن همانند استرليتزيا بوسيله تقسيم بوته است. خانواده بوگنويلاسه يا گل كاغذي Bogenvilleaceae گل كاغذي يك درختچه است. در جلسات قبل از گياه گل كاغذي در خانواده كمپوزيته نام برديم كه نام علمي آن هلي­كريزوم بود و گفتيم كه در فارسي به آن ميناي كاغذي مي‌گويند. اما اين گل كاغذي درختچه است و در برخي از مناطق ايران بعنوان يك درخت فعال سبز لند اسكيپ مطرح است. گل كاغذي درختي است با شاخ و برگ‌هاي حجيم كه در بعضي از گونههاي آن شاخ و برگهاي افتاده و گاهاً خاردار و راكتاهاي رنگي ديده ميشود. برخلاف همه گياهان ديگر، اين گياه در محيط غير اسيدي به خوبي رشد ميكند، به عبارت ديگر به PH بالاي خاك مقاوم است. لذا براي بهبود كيفيت گلها و بالابردن كاربرد، برخي از بازدارندهها نظير SAD توصيه ميشود. تكثير بوسيله قلمه ساقه در ماسه و اواسط بهار است. فصل برداشت قلمهها در اواسط بهار بوده و زماني كه درجه حرارت محيط به 20 درجه سانتيگراد ميرسد آن‌ها را در سيستم پيت ريشهدار ميكنند. خانواده وربناسه يا شاه پسند زينتي Verbenaceae در اين خانواده كوچك دو گياه شبيه به هم از نظر گل، اما كاملا ًمتفاوت از نظر ساختماني وجود دارند. شاه پسند گياهي يكساله است كه فقط به عنوان يك گل تابستانه مطرح است و نسبت به سرما بسيار حساس است. اين گياه بوسيله بذر قابل تكثير است. گياه دوم خانواده وربناسه شاه پسند درختي است كه بصورت درختچه گلداني در مناطق سرد و مركزي ايران و درختچه بزرگ فضاي سبز در مناطق گرمسيري ايران وجود دارد. وضعيت فيزيولوژيي و گل دهي اين گياه از نوع گروه NDP است كه در تمام طول سال به حالت گلدار هستند. اين گياه بوسيله قلمههاي نيمه خشبي ساقه تكثير ميشود. بوگن‌ويلا و وربناسه‌ها در ايجاد فضاي سبز جايگاه خوبي دارند. خانواده رزاسه Rosaceae رزاسه يا گل‌ سرخيان رزاسه يكي از خانوادههاي متنوع و پر جمعيت از نظر گونههاي گياهي است. گياهان گوناگون آن با كاربرد مختلف ديده مي‌شوند. تعداد زيادي گياهان دارويي، درختان ميوه، بخشي از گياهان زينتي، تعداد زيادي گل‌هاي شاخه بريده يا گياهان آپارتماني در اين خانواده هستند. اجداد رزهاي امروزي نسترن‌ها هستند. نسترنها با نام جنسي رزا Rosa در جهان شناخته شده هستند و شامل مجموعه‌اي از گياهان با خواص و كاربردهاي گوناگون ميباشند. نسترنهاي شناخته شدهاي در نقاط مختلف ايران بصورت پايه درختان پيوندي و پايه گلهاي رز پيوندي كشت و كار ميشوند. رزا فوئتيدا Rosa foetida يكي از اين نسترنهاي بسيار زيباي شناسايي شده در ايران رزا فوئتيدا Rosa foetida است. كه در منطقه كوهستاني كردستان به وفور يافت مي­شود. رزا فوئتيدا درختچه‌اي است با رشد منظم و برگهاي درخشان سبز، گلهاي زرد معطر و منظرهاي بسيار زيبا دارد. اين گياه به تنهايي هم بعنوان درختچه زينتي قابل كشت و كار است. رزا موشاتا نسترن ديگري به نام نسترن زرد يا رزا موشاتا است كه در مناطق كوهستاني ايران ميرويد. اما رايحه مطبوعي كه در رزا فوئتيدا هست در اين گياه وجود ندارد. رزا موشاتا گياهي است كه بافت نامناسب و خاكي با PH بالا را بخوبي تحمل ميكند. نسترن شيرازي نسترن ديگر به نام رز وحشي تحت نام نسترن شيرازي و رزا هميسفريكا گياهي است كه در كوه‌هاي استان فارس به وفور وجود دارد. نسترن ديگري در استان فارس به نام گل دو رو وجود دارد كه در حقيقت يك رزا فوئتيدا استRosa foetida bicolor يا گل آتشين. گل محمدي Rosa damascena نسترن بومي و معطر ديگر در ايران رزا دامِسانا يا گل محمدي است. و به عنوان كار اقتصادي در بسياري از نقاط ايران در حال كشت و كار است. گل‌هاي پُر پَر آن تا اواخر مرداد ماه ديده مي‌شود. تقسيمبندي رزها بر طبق تقسيم‌بنديهاي نه چندان جديد، رزهاي موجود در عالم گياهي به سه گروه بزرگ تقسيم شده‌اند. رزهاي پرورشي - رزهاي تك گل؛ - رزهاي خوشه‌اي؛ - رزهاي پا كوتاه مينياتور. رزهايي كه بصورت تك گل يا يك گل درشت ظاهر ميشوند. به اين چنين رزهايي بخاطر اينكه كامليا گل درشتي داشته و از خانواده چاي بوده است تي هيبريد يا هيبريد چاي Tea hybrid ميگويند. تمام گلهاي شاخه بريده و اكثر رز فضاي سبز از اين دسته رزها هستند. 1- رزهايي كه به حالت خوشهاي يا چند گلي هستند. تفاوت عمده اين دسته با گروه قبل در اين است كه يك گل درشتتر در مركز گل و تعدادي گل در اطراف آن وجود دارند. اين رزهاي خوشهاي را اصطلاحاً رزا گِرَنديفلوراRosa grandiflora مينامند. 2- رزهايي كه اصلاً مصرف شاخه بريده ندارند و به عنوان يك گياه فضاي سبزي و قابل سَربرداري كشت و كار ميشود. انواع رزهاي مينياتور كه بسيار سريع‌الرشد هستند و به عنوان گياه پرچيني Border plant براي فضاي سبز استفاده مي‌شوند. تكثير رزها بسته به نوع استفاده آن‌ها متفاوت است. اگر رزا به منظور استفاده در فضاي آزاد كشت مي‌شود بهتر است از روش پيوند روي پايههاي نسترن استفاده شود. اما اگر هدف از كشت و كار رزها استفاده از گلهاي شاخه بريده اين گياهان است مي­توان بوسيله كاتينگ و قلمه برداشتن آن‌ها را تكثير كرد. نسترن گياهي است كه ميوههاي آن به رنگ قرمز و نارنجي است. درون اين ميوهها بذرهاي كركدار سفيدي وجود دارد كه آن‌ها را از داخل ميوه جدا ميكنيم و در يك بستر مناسب ترجيحا ‌ً در سنگريزه ياشن نسبتاً درشت قرار داده و مرحله استراتيفيه Stratifieae يا طي دوره سرما را براي آن ايجاد مي­كنيم.سپس اين بذرها را وارد محيط كشت ميكنيم. محيط كشت مي‌تواند مزرعه و يا حتي يك گلدان باشد. زمان اجراي پيوند هنگامي است كه ضخامت ساقههاي نسترن به اندازه كافي رسيده باشند. عمل پيوند را بايد در فصل مناسب انجام داد. پيوندهاي نيمانيم و پيوندهاي گلخانه در ماه‌هاي زمستان انجام مي‌شود، زماني كه پايه فعال و در حال رشد است. از يك گياه در حال خواب و دورمسني پيوندك را انتخاب مي­كنيم و بر روي پايه وصل ميكنيم. روش ديگر پيوند جوانه است. اين پيوند را در فصل بهار يا اواخر تابستان انجام ميدهيم. بعد از استقرار پيوند و اطمينان از گيرايي پيوند، گياه را به محل اصلي آن انتقال ميدهيم. براي انتقال از گلدان‌هاي معمولي يا پيتهاي حلبي كه فضاي كافي براي رشد ريشههاي گياه دارند استفاده ميكنيم، و بدون اينكه به ريشههاي گياه آسيبي برسد حجم ريشه همراه با خاك را از گلدان جدا ميكنيم و در زمين اصلي ميكاريم. بعد از كاشت در زمين نگهداري خاصي احتياج دارد. ارقام مختلف گياهان رز دورههاي متفاوتي از گلدهي دارند. بعضي از ارقام در طي يك فصل رشد 6 تا 8 بار گل توليد ميكنند و بعضي ديگر دفعات كمتري، گل دهي دارند. اما در هر حال براي داشتن يك رز سالم و پر گل دو نوع هرس توصيه مي‌شود : - هرس سبز يا تابستانه؛ - هرس فرم يا زمستانه. هرس تابستانه معمولاً پس از پايان هر دوره گلدهي اتفاق مي‌افتد. تمام دم‌گل و گلهاي پژمرده شده را برميداريم بدين ترتيب جوانههاي پايين گل رشد كرده و براي دوره بعد به گل ميروند. اين هرس از اوايل ارديبهشت تا اوايل آذر ماه بشرط اينكه امكان گل‌دهي باشد قابل انجام است. هرس زمستانه در اوايل پاييز يا اواخر زمستان انجام مي‌شود و بسته به ضخامت ساقه‌ها نوع هرس متفاوت است. چنانچه ساقه‌ي رز قطور و محكم است 3-2 جوانه را باقي گذاشته و بقيه را حذف مي‌كنيم. اگر شاخه ضعيف بود و امكان رشد همه جوانه‌ها وجود نداشت 6- 5 جوانه باقي گذاشته و بقيه را حذف كنيد. نگهداري شاخه رز: بعد از بريدن و انتقال به گلدان (در طول و ارتفاع بريده مي‌شود)، بخش‌هايي از انتهاي ساقه كه حالت لزج و بيمارگونه دارد را قطع كنيد و براي نگهداري ساقه استفاده از تركيبات نقره، ساكارز و اتانول 5% توصيه مي‌شود. خانواده ليلياسه سنبل Hyacinthus سنبل گياهي است به رنگهاي متنوع و گل هاي نسبتاً فراوان كه همزمان با شروع فصل بهار ديده مي‌شود. نام جنس اين گياه Hyacinthus است. سنبل گياهي پيازي و پات پلنت Pot plant است و كمتر از آن به عنوان گل شاخه بريده استفاده ميشود، بلكه بيشتر مصرف آن بصورت گياه گلداني است. معمولاً پيازهاي نيمه مقاوم به سرماي اين گياه را پيش رس ميكنند تا در عيد نوروز از گل آن‌ها استفاده كنند. پيازهاي سنبل را در محيطي با خاك سبك و غني از مواد غذايي كشت ميكنند. اما براي كاشت اين پيازها بايد دو نكته را مورد توجه قرار داد : 1)3 تا 4 سانتي‌متر از انتهاي پيازها خارج از خاك قرار گيرد. همه طول پياز را در داخل خاك قرار ندهيد؛ 2) بعد از كاشت پياز ابتدا مدتي در حرارت پايين باشد، تا حجم مناسب و لازم ريشه در روي پياز‌ها تشكيل شود. سپس اين پيازها را به مكان گرم با درجه حرارت حدود 15 درجه انتقال دهيد تا رشد اندام‌هاي هوايي آغاز شود. چنانچه نحوه تشكيل ريشه بخوبي انجام نگيرد استقرار گياه در خاك و رشد و نمو بعدي گياه با موفقيت همراه نخواهد بود. براي به گل رفتن و دوام گل‌هاي سنبل، قبل از كاشت بايد پيازها تيمار حرارتي شوند. سنبل­هاي كاملاً درشت قبل از برداشت براي مدتي در دماي 15 درجه سانتيگراد، سپس حداقل به مدت 6 هفته در دماي 9 درجه سانتي‌گراد نگهداري شوند و بعد از آن براي كاشت گياه شرايط و مواردي را كه قبلاً گفته شد را به همان ترتيب اجرا كنيد تا يك سنبل پر گل داشته باشيد. تكثير سنبل بوسيله پيازچههاي محدود و كم آن صورت ميگيرد. معمولاً براي افزايش تعداد پيازچهها در سطح قاعده پياز خراشهاي مثلثي شكل و يا خراشهايي بصورت صليب ايجاد كنيد. بدين سان محلهاي خراش داده شده باعث تحريك به پيازشدگي پياز ميشوند. اما بطور معمول تعداد پيازچههاي بدست آمده از پيازهاي متوسط و معمولي سنبل فقط بين 3 تا 5 پيازچه است، به همين دليل تكثير سنبل با محدوديت همراه است. روش ديگر تكثير سنبل استفاده از بذركاري است. براي به گل رفتن بذر پيازهاي سنبل زمان طولاني لازم است. هم‌چنين كشت سلولي سنبل يا Tissue culture هم روش مناسب ديگري براي تكثير آن است دراسنا دراسنا از ديگر گياهان خانواده ليلياسه است. دراسنا هم نام لاتين و هم جنس گياه است. گونه‌هاي مختلف، نام‌هاي مختلفي دارند به عنوان مثال دراسناي برگ بلالي، دراسناي درختي سبز و درختي صورتي وجود دارند. دراسناي برگ بلالي گياهي است كه برگهايش شبيه برگ ذرت است. دراسناي سبز شباهت زيادي به گياه كوردلين دارد. از لحاظ ظاهري كوردلين‌ها شباهت زيادي به دراسنا‌ها دارند. تنها راه تشخيص اين دو گياه ريشه‌ي آن‌هاست. زيرا ريشههاي كوردلين معمولاً زرد رنگ هستند، در حاليكه ريشه دراسناها سفيد و سفيد مايل به كرم مي‌باشند. بعلاوه كوردلينها رشد برگي دارند، رشد ساقهاي قطور مثل انواعي از دراسناها در آن‌ها ديده نمي‌شود. كشت و كار دراسناها نياز به يك خاك عميق زراعي دارد. برخي از اين دراسناها نظير دراسناهاي درختي رشد و نمو سريع‌تري دارند و براي اينكه رشد آن‌ها بخوبي انجام گيرد به خاك عميق و متوسط نياز دارند. تركيب خاكي دراسناها: مخلوط مساوي خاك برگ، خاك پيت، كود دامي و خاك لومي مرغوب است. اين تركيب خاكي با PH معادل 5/6 تا 7، يك تا دو بار در ماه و همراه با محلولهاي غذايي در فصل رشد براي گياه توصيه ميشود. در غير اينصورت علائم كمبود عناصر غذايي بر روي برگهاي گياه بشكل لكههاي قهوهاي و سياه شدن انتهاي برگها و هم‌چنين ريزش برگ‌ها مشاهده ميشود. تكثير دراسناها بوسيله قلمه‌ي ساقه و خوابانيدن هوايي Air layering انجام ميگيرد. قلمههاي انتخاب شده از دراسناها بشكل قلمههاي علفي (سبز) و هم قلمه‌هاي مياني قابل برداشت هستند. برخي از دراسناها نظير دراسنا­هاي درختي از نوع صورتي و سبز تكثير مشكلتري دارند و ريشهزايي در آن‌ها بخوبي صورت نميگيرد. لذا براي كمك به ريشهزايي اين گياهان از هورمونهاي ريشهزا استفاده ميكنيم. يوكا Yuca يوكا از ديگر گياهان خانواده ليلياسه است كه تنه قطور درخت مانند دارد، شاخههاي تازه رشد يافته‌ در روي آن ظاهر شده و منظره درختهاي مينياتوري را بوجود ميآورند. يوكاي زنگولهاي گياهي است كه در فضاي باز استفاده مي­شود. اين گياه گل‌هاي سفيد شيپوري مانند آويزان دارند كه در فصل تابستان به گل ميروند. يوكاي زنگولهاي بوسيله تقسيم بوته تكثير مي­شود. يوكاي درختي يا يوكاي گلخانه‌اي صرفاً بوسيله قلمههاي انتهايي يا مياني ساقه تكثير ميشود، و زمستان‌هاي سرد را تحمل مي‌كند. عكسالعمل گونههاي يوكا به شرايط نا مساعد محيطي بصورت ريزش و ايجاد لكه‌هاي زنگ مانند و نهايتاً سوختگي سر برگها مي‌باشد. براي جلوگيري از بروز چنين حالتي علاوه بر فراهم كردن رطوبت نسبي محيط، بايد PH را نيز در محدوده‌ي 6 تا 7 ثابت نگه داريم. گندمي Chlorophytum آخرين گياه خانواده ليلياسه سجافي يا گياه گندمي است، با نام علمي Chlorophytum. روش تكثير اين گياه از ديگر گياهان خانواده ليلياسه متفاوت است. يكي از روشهاي تكثير گياه گندمي رانرها يا دستك‌هاي گياه است . لذا با جدا كردن اين رانرها و انتقال آن‌ها به محيط ريشهزايي يك گياه جديد بوجود ميآيد. اين گياه براي نگهداري در منزل شرايط بسيار مناسبي دارد. خصوصاً كلروفي‌تيوم سبز رنگ كاملاً به شرايط منزل سازگار است و در صورتي كه از نوع ابلق آن در منزل استفاده كنيم بايد شرايط پر نور را براي نگهداري گياه فراهم كنيم. خانواده کاکتاسه کاکتوس‌ها به سه زير خانواده تقسيم مي‌شوند: -زير خانواده پرسکيه Pereskia ؛ -زير خانواده اوپنسيه Opuntia ؛ - زير خانواده سرئه Cerea توجه داشته باشيد كه تعدادي از كاكتوس‌ها مثل اكينو كاكتوس و ... در اين طبقه‌بندي قرار نمي‌گيرند. زير خانواده پرسکيه Pereskia تنها كاكتوس برگ‌دار در اين زير خانواده جاي مي‌گيرد. گياه پرسکيه برگ‌هايي شبيه برگ مرکبات به رنگ‌هاي متنوع دارد و گل‌هاي سفيد آن شبيه به گياهان خانواده رزاسه است. اين کاکتوس در خاک‌هاي متوسط تا معمولي باPH حدود 5/6 – 5/7 نگهداري مي‌شوند و قلمه‌هاي ساقه اين گياهان براحتي در ماسه ريشه‌دار مي‌شوند (براي تكثير مشكلي ندارند). زير خانواده اوپنسيه Opuntia کاکتوس‌هاي اوپنسيه به فارسي كاكتوس‌هاي راكتي ناميده مي‌شوند. كه در برگيرنده انواع کاکتوس‌هاي برگ پهن، راکتي، زرد، راکت درشت و کوچک هستند. اين دسته از کاکتوس‌ها گاهي در مناطق گرمسيري ميوه‌هاي خوراکي توليد مي‌کنند كه مصارف دارويي دارد. زير خانواده سرئه Cerea کاکتوس‌هاي کشيده و مخروطي در زير خانواده سرئه قرار دارند. اين دسته از کاکتوس‌ها در مناطق سردسيري در فضاي گلخانه‌ها قابل حفاظت و نگهداري مي‌باشند. اين گياهان بدليل خارهاي گزنده و حساسيت‌زا ايجاد مشكل مي‌كنند پس در منازل از دسترس بچه‌ها دور نگه داريد. ماميلاريا از جمله کاکتوس‌هاي كوچك و ريز هستند که گل دهي منظم هر ساله دارند. اين کاکتوس بسيار کوچک و داراي فرم دايره‌اي کوچک هستند. گياه گي توپس که به کاکتوس شباهت دارد عيناً شبيه يک تخته سنگ است که از وسط آن يک گل خارج شده است (شبه كاكتوس). پرورش كاكتوس‌ها تركيب خاکي كاكتوس‌ها، بايد شني رسي و درصد بيشتري از شن يا سنگريزه باشد. کاکتوس‌ها آبياري منظم و با فواصل بيش از گياهان معمول نياز دارند و بسته به سرعت رشد و فصل، تعداد و فواصل آبياري تنظيم مي‌شود. کاکتوس‌ها در مناطق گرم و پر نور رشد مي‌کنند زيرا بومي آمريکاي لاتين هستند. كاكتوس‌ها به نور زيادي احتياج دارند و در محيط‌هاي كم نور معمولا رشد علفي مي‌كنند و منظره ظاهري آن‌ها از حالت کاکتوس بودن خارج مي‌شود. تکثير کاکتوس‌ها - جنسي؛ - غير جنسي. بعضي از کاکتوس‌ها نظير ماميلاريا گل دهي منظم هر ساله دارند. بذر سياه رنگ کوچک توليد مي‌کنند. بعضي ديگر از کاکتوس‌ها نظير زيئو کاکتوس که گل‌هاي بسيار کم دوامي دارند توليد بذر کمتري مي‌كنند. تکثير بذري کاکتوس‌ها عموم کاکتوس‌ها بذرهاي بسيار ريز با قوه ناميه نسبتاً کوتاه دارند. نكات مهم در کشت بذري کاکتوس: - بذرها قوه ناميه مناسبي داشته باشند؛ يعني تعداد جوانه زني گياه در زمان معين به اندازه قابل قبول باشد؛ نحوه کشت طوري باشد که بذرهاي ريز بتوانند جوانه بزنند. بنابراين کاکتوس‌ها را در سبدهاي پلاستيکي کم عمق با يک خاک بسيار سبک (ترجيحا پيت ماس) کشت مي‌کنند. آبياري بسترهاي کشت در پاي گياه انجام مي‌گيرد، يا اينکه سبدها را در ظرف‌هاي آبي قرار داده که بتدريج آب را جذب مي‌کند و گياه و بذرها مرطوب شده و بعد جوانه مي‌زنند. مثل هر گياه ديگر بذركاري باعث طولاني شدن زمان رشد و نمو و بلوغ گياه مي‌شود. تکثير رويشي کاکتوس عمده‌ترين تکثير رويشي کاکتوس‌ها روش کاتينگ Cutting يا قلمه زدن است. قلمه زدن در كاكتوس به فصل بستگي دارد و بهترين فصل براي آن اوايل تابستان مي‌باشد. بطوري كه آن‌ها را در يک بستر سبک و محيط با رطوبت کافي با آبياري منظم کشت مي‌کنند. اما قبل از اينکه قلمه‌ي کاکتوس مخصوصاً کاکتوس‌هاي گوشتي نظير سرئوس‌ها وارد بسترهاي کشت شوند بايد شيرابه گياه را قطع کرد. براي انجام چنين عملي قبلاً قطعات جدا شده يا قلمه‌هاي کاکتوس را به مدت چندين ساعت در معرض تابش مستقيم آفتاب در تابستان قرار مي‌دادند تا اينکه جريان شيرابه قطع مي‌شد و سپس اقدام به کشت آن مي‌کردند. اما امروزه با توجه به اينکه ريشه‌دار کردن گياهان ر کمترين در زمان حائز اهميت است قلمه ها را در آب ولرم حدود 45 درجه سانتي گراد قرار مي دهند. که در نتيجه جريان شيرابه قلمه ها قطع مي شود.سپس آنها زا در بستر کاشت قرار مي دهند وکار ديگري که بيشتر بعنوان يک هنر به نظر مي‌رسد عمل پيوند يا گرافتينگ Grafting در کاکتوس است. آنچه مسلم است سرئوس‌ها يا کاکتوس‌هاي مخروطي، پايه‌هاي بسيار خوبي براي بيشتر ماميلارياها يا اوپنسيه‌ها هستند. [ربرد هورمون‌هاي گياهي هورمون هورمون به موادي اطلاق مي‌شود که به مقدار بسيار ناچيزدر يک اندام معين از گياه بوجود مي‌آيد و در اندام‌هاي ديگر استفاده مي‌شود. با اين تعريف شايد تصور شود که هورمون‌ها صرفاً جزء مواد کاملاً درون ساز گياه هستند، اما همواره اينطور نيست زيرا هورمون‌ها هم در داخل اندام‌هاي گياهي و هم به شکل سينتتيک و شيميايي در خارج ساخته مي‌شوند و روي گياه القا مي‌شوند. بنابراين علي رغم اينکه يک تفاوت ناچيز بين اين دو نحوه ساخت هورمون موجود است بيشترين تفاوت مربوط به اصطلاح انگليسي است. در فارسي هم موادي که بصورت طبيعي در گياه ساخته مي‌شوند و هم موادي که به صورت مصنوعي از خارج به گياه القا مي‌شوند را تحت عنوان هورمون مي‌شناسند، اما در اصطلاح انگليسي موادي را که بصورت طبيعي (در داخل گياه) ساخته مي‌شوندPlant Hormone و موادي که بطور مصنوعي (در خارج از گياه)‌ساخته مي‌شوند را تحت عنوانPlant Growth Regulators يعني تنظيم کننده‌هاي رشد گياهي مي‌شناسند. در تقسيم بندي‌هاي خيلي قديمي‌تر هورمون‌ها بر حسب نوع قابليت يا کاري كه به عهده دارند، به پنج دسته تقسيم مي‌شوند. هورمون‌ها 1- اكسين‌ها Auxines 2- ژيبرلين‌ها Giberellines 3- سيتوكينين‌ها Cytokinines 4- بازدارنده‌هاي رشد Inhibitors 5- اتيلن Ethylene اکسين‌ها Auxines عوامل موثر بر عملكرد هورمون‌ها در روي گياهان زينتي غلظت Dosageهورمون مصرفي؛ سن فيزيولوژيكي گياه اکسين‌ها جزء اولين گروه هورمون‌هاي كشف شده هستند كه وظايفي همچون تسريع در ريشه‌زايي گياهان و ريزش گل‌هاي اضافي درختان ميوه را بر عهده دارند. مهم‌ترين عاملي که روي عملکرد اکسين‌ها تأثير گذار بوده مقدار مصرف اکسين و يا غلظت هورمون مصرفي است. گاهي اوقات يک اکسين معين عامل رشد و تقسيم سلولي است. اما اگر همين ماده را در غلظت Dosage خيلي زياد بکار بريم، باعث مرگ و از بين رفتن گياه مي‌شود. بنابراين در مصرف هورمون‌ها مخصوصاً اکسين‌ها غلظت مصرف اهميت زيادي دارد. عامل ديگري که در روي عملکرد و يا وظيفه خاص اکسين اثر گذار است سن فيزيولوژيکي گياه مورد استفاده است. بسته به اينکه گياهان در چه مقطع سني قرار گرفته‌اند غلظت مصرفي اکسين و زمان القا آن به سن متغير است و نتايج متفاوتي دارد. اما بطور کلي مهم‌ترين وظايفي را که براي اکسين‌ها مي‌شناسيم عبارتند از : تسريع در ريشه زايي گياهان سخت ريشه‌زا 3000 ppm - 8000 ppm- مخصوصاً در سطوح بزرگ و واحدهاي توليدي بزرگ که سرعت ريشه‌دار شدن گياه و زمان آن اهميت دارد، مصرف و کاربرد اکسين‌ها داراي جايگاه ويژه‌اي است؛ عامل تُنُك کننده در محصولات سال‌آور- به اين طريق باعث ريزش گل‌هاي اضافي درختان مي‌شود. مثلاً در درخت سيب حالت سال‌آوري وجود دارد. بدين صورت که در بعضي از سال‌ها ميوه زياد توليد مي‌كند و در سال ديگر محصول بسيار ناچيزي دارد. کاربرد اکسين‌ها باعث مي‌شود که در سال‌هاي پر محصول تعداد گل‌هاي قابل تبديل به ميوه کم شود و در نتيجه عملکرد گياه در سال‌هاي مختلف به شکل متعادلي نگه داشته شود. ژيبرلين‌ها Giberellines مهم‌ترين كاربرد ژيبرلين‌ها GA جايگزيني سرما در غده‌ها؛ جايگزيني سرما در بذر دسته نسبتاً بزرگ از هورمون‌هاي گياهي ژيبرلين‌ها هستند که در سال‌هاي حدود 1940 شناخته شدند. کاربرد ژيبرلين‌ها در باغباني به درشت کردن حبه‌هاي انگور، وادار كردن غده يا پياز براي گل‌دهي و جايگزيني سرما در بعضي از بذرهاي گياهان است. بهترين و پرمصرف‌ترين جاي مصرف GA در ژيبرلين‌ها در Flowery culture است که غده‌ها و پياز‌ها را به کمک سرما وادار به گل‌دهي مي‌کنيم، بنابراين ژيبرلين‌ها جايگزين سرما مي‌شوند. با تيمار ژيبرلين دوره 3 تا 5 ماهه را که پيازها لازم دارند تا وارد مرحله گل‌دهي شوند را بسيار کوتاه‌تر مي‌كنند. وظيفه ديگر ژيبرلين‌ها جايگزيني سرما در بعضي از بذرها مي‌باشد. بعضي از بذرهاي گياهان زينتي نظيرانواع نسترن‌ها نيازمند طي يک دوره سرما قبل از جوانه‌زني هستند، لذا وقتي اين بذرها را با GA که مخفف ژيبرلين اسيد است تيمار کنيم آن را جايگزين يک دوره سرما کرده‌ايم. لازم به ذكر است که تعداد ايزومرهاي ژيبرلين خيلي زياد است از GA1- GA47 شناخته شده‌اند، و در کارخانجات مواد شيميايي توليد مي شوند اما GA3 کاربرد بيشتري دارد. مشخص كردن نوع هورمون و مقدار آن كار بسيار دقيق و ظريفي است كه در آزمايشگاه‌هاي تخصصي با استفاده از دستگاه HPLC صورت مي‌گيرد. سيتوكينين‌ها Cytokinines سيتوکنين‌ها دسته‌اي از هورمون‌ها هستند که وظايف خاص و بسيار تخصصي بر عهده دارند. سيتوکنين‌ها وظايفي همچون کمک به تقسيم سلولي و جلوگيري از پير شدن گل‌هاي شاخه بريده را بر عهده دارند كه كمياب و گران قيمت بوده و دز مصرفي آن‌ها كم است. نقش ديگر سيتوکنين‌ها جلوگيري از پير شدن گل‌هاي شاخه بريده Cut flowers است. سيتوکنين‌ها در محلول پاشي‌هاي آبي و شيميايي روي شاخه‌هاي بريده شده كه براي مدت طولاني نگهداري مي‌شوند، کاربرد بسيار خوبي دارند. انواع سيتوکنين‌ها عبارتست از بنزيل آمينوپورين، زآتين و کينيتين. بازدارنده‌هاي رشد Inhibitors دسته چهارم از هورمون‌هاي گياهي بازدارندگان رشد هستند که نقش متضاد بقيه هورمون‌ها را دارند.نقش سه دسته اول اكسين‌ها، ژيبرلين‌ها و سيتوكينين‌ها در تشويق گياه به رشد و نمو است ولي ايندسته نقش جلوگيري كننده در رشد را دارند. در گياه بنت قنسول Euphorbia Pulcherrimaصورت مي‌توان از بازدارنده‌اي مثل B9 استفاده كرد. گياهان زينتي کاربرد خوب و بسيار اقتصادي دارند واستفاده از اين بازدارنده‌ها باعث مي‌شود گياهان کوتاه اما کامل از نظر ساختمان رشدي داشته باشيم. يك پا كوتاهي دسته‌اي ديگر از مواد بازدارنده که در گياهان زينتي استفاده مي‌شوند آلار SADH است، گر چه در بعضي از مجامع جهاني منع شده است اما چون مورد استفاده آن براي گياهان زينتي است و مصرف خوراكي ندارد همچنان قابل استفاده است. بهترين مورد استفاده از آلار يا SADH در طولاني كردن خوشه‌هاي گل گياه کاغذي است. اتيلن Ethylene بر خلاف چهار دسته ديگر (كه ابتدا خاصيت هورموني آن‌ها شناخته شده)، اتيلن ابتدا به عنوان گازي فرار شناخته شد بعد بعنوان هورمون شناسايي شد. اتيلن را در گياهان زينتي عمدتاً بعنوان هورمون پيري مي‌شناسيم، هر وقت که بخواهيم گياهان را به سمت بلوغ و پيري ببريم کاربرد اتيلن توصيه مي‌شود. اتيلن گازي فرار است كه در گياهان زينتي به هورمون پيري شهرت داشته و باعث رسيده شدن ميوه‌هايي هم‌چون موز و گوجه‌فرنگي مي‌شود. مصرف اتيلن بر روي سبز زدايي يا رسيدن ميوه‌جات مفيد است. اما در گياهان زينتي بدليل تشويق به طرف پيري و بلوغ خيلي مفيد نيست. اتيلن بر روي گياهان خانواده Coleus blumei خصوصاً گياه آيکما Aechema خيلي مؤثر بوده و باعث رشد و انگيزه گل دهي در گياه مي‌شود. براي جلوگيري از فعاليت اتيلن و جوان ماندن گياه از مواد شيميايي و تركيبات نقره مثل نيترات نقره و تيو سولفات نقره 8-Hydroxy puinoline استفاده مي‌كنند. هم‌چنين ماده‌ي شيميايي ديگر به نام متيل سيكلو پروپان Methyle Cyclo Propane (1-MCP) را بصورت قر‌ص‌هايي در ظرف‌هاي بسته‌بندي گياه قرار مي‌دهند تا گل مدتي شاداب باقي بماند. کراسولاسه کراسولاي درختي Crussula arborecense نحوه رشد و نمو شاخه‌هاي کراسولاي درختي عيناً شبيه يك درخت با شاخه‌هاي نرم است، بطوري که وضعيت رشدي آن منظره يک درخت را جلوه‌گر مي‌سازد. و به اين دليل اصطلاحاً کراسولا آربورسنس يا کراسولاي درختي نام گرفته است. بدليل رشد زياد کراسولاي درختي لازم است که اين گياه در يک خاک غني از مواد غذايي کشت و کار شود. يعني خاکي با نسبت مساوي ماسه، خاک برگ، خاك لومي و مقدار کمي کود دامي. اين ترکيب خاکي در گلدان‌هاي بزرگ که حجم کافي براي گسترش ريشه‌هاي بزرگ و طويل کراسولا داشته باشند باعث رشد خوب و مطلوب مي‌شود. کراسولا فالكاتا برگ‌هاي گوشتي نقره‌اي و فاقد دمبرگ دارد که برگ‌ها به ساقه کراسولا متصل هستند و يک منظره ناوداني شکل زيبايي را بوجود مي‌آورند. اين گياه بوسيله قلمه‌هاي ساقه تکثير مي‌شود. کراسولاي نقره‌اي، برگ‌هاي نقره‌اي قلبي شکل و شکننده دارد. اين کراسولا جزء گياهان نسبتاً کند رشد بوده و در معرض نور آفتاب و تنش‌هاي خشکي مقاومت خوبي دارد. تکثير اين گياه بوسيله قلمه‌هاي ساقه و برگ مي‌باشد. گياه آئونيوم برگ‌هاي مدور به رنگ متنوع و رشد کپه‌اي بسيار ظريف و منحصر به فرد دارد. نحوه قرار گرفتن برگ‌ها طوري است که گياه را به فارسي بشقابي مي‌نامند. هر کدام از جوانه‌هاي ساقه در روي برگ و ساقه اصلي در محيط مرطوب يک گياه جديدي را بوجود مي‌آورد. سدوم سدوم در فارسي به گل ناز گلخانه‌اي معروف است. سدوم مجموعه‌اي از گياهان است که ظاهري کاملاً متفاوت از هم دارند. بعضي از سدوم‌ها داراي برگ‌هاي سبز تيره گوشتي بوده و گل‌هاي زرد رنگ توليد مي‌کنند و نسبت به تنش‌هاي خشکي (آفتاب شديد) مقاومت خيلي خوبي نشان مي‌دهند. فقط در سرماي زير صفر درجه احتمال از بين رفتن آن‌ها وجود دارد. از ديگر سدوم‌ها مي‌توان به سدوم برگ ريز يا سدوم‌هاي غوره مانند اشاره کرد. اين سدوم‌ها در اندازه‌هاي مختلف وجود دارند و در معرض نور آفتاب به رنگ‌ قرمز مايل به قهوه‌اي درمي‌آيند. هر کدام از برگ‌هاي لوله مانند کوتاه اين گياه در محيط ماسه به يک گياه جديد تبديل مي‌شود بعلاوه ساقه‌هاي آن نيز در ماسه براحتي ريشه دار مي‌شود. کالان کوئه از ديگر زير خانواده‌هاي بزرگ کراسولاها است. يک نوع از گياه کالان کوئه داراي برگ‌هاي درشت، مثلثي و شکننده است و گل‌هايي به رنگ نارنجي توليد مي‌کند و براي عيد نوروز قابل پيش رس کردن است. اين گونه سرعت رشدي بسيار بالايي دارد و در مدت کوتاهي از يک قلمه برگ يا ساقه آن تعداد زيادي گياه کامل مادري بوجود مي‌آيد. از ديگر انواع کالان كوئه گياهي است که فقط برگ‌هاي زيبا و گوشتي با يک حاشيه نوار مانند به رنگ قهوه‌اي دارد که در بين بيشتر گياهان برگي تقريباً بي نظير است. اين کالان کوئه يک ساقه گل دهنده بلند و غير قابل مصرف زينتي با خوشه‌هاي گل سفيد بوجود مي‌آورد. اشوريا گياهي است با رنگ‌هاي گوناگون که برگ‌هاي گوشتي کوچک حول يک محور دايره‌اي دارد. سه نوع اشوريا Echeveria وجود دارد: - اشورياي سبز؛ - اشورياي قهوه‌اي؛ - اشورياي نقره‌اي. اشورياي سبز رشد نسبتاً کمي دارد و بوسيله قلمه ساقه و بذر تکثير مي‌شود. بخش گل دهنده اشورياي سبز يک ساقه بلند با گل‌هاي سفيد است که جنبه زينتي ندارد. اشورياي نقره‌اي برگ‌هاي سدري و نقره‌اي رنگي دارد، شاخه گل دهنده آن گل‌هاي سفيد غير متراکمي را بوجود مي آورد كه جنبه زينتي ندارد. اشورياي قهوه‌اي يا درختي گرچه برگ‌ها يک محور دايره‌اي درست مي‌کنند ولي تراکم برگ‌ها به اندازه دو تا اشورياي قبلي نيست و ساقه گل دهنده بسيار بلندي با گل‌هاي بسيار زيبا دارد. آيا اشورياي درختي بعنوان کات فلاور استفاده مي‌شود؟ گل‌هاي اشورياي درختي ساقه بلندي به طول 25/1 – 1 متر و گل‌هاي متنوع در زمستان بوجود مي‌آورد. اين گل‌ها بعنوان کات فلاور و گل خشک بريده قابل استفاده هستند. تعدادي از گياهان خانواده کراسولا بعنوان Cover plant قابل مصرف هستند. در مناطقي که خطر يخبندان نباشد و مناطق مرطوب و جاهايي که PH خاک اسيدي است از انواع سدوم‌ها بعنوان پوشش گياهي استفاده مي‌کنند. خانواده كراسيفره Crussifera گل‌هاي شب بو دو گونه کاملاً مجزا از هم را تشکيل مي‌دهند. الف) شب‌بوهاي پُر پَر که به رنگ‌هاي متنوعي وجود دارند و ب) شب بو کم پَر يا شب بو چايرانتوس. چايرانتوس‌ها شب بوهاي کاملاً مقاوم به سرما هستند و در مناطقي که زمستان‌هاي طولاني دارند بعنوان يک گياه مناسب فضاي سبزي محسوب مي‌شوند. نشاهاي شش برگه چايرانتوس در اوايل بهار از گلخانه به فضاي آزاد منتقل مي شود كه بعد از حدود دو ماه گل‌هاي زرد زعفراني توليد مي‌كند. براي به گل رفتن شب بوهاي پر پر يا متيولاها بايد نشاها را در محيطي با درجه حرارت پايين نگهداري کرد. چنانچه نشاهاي متيولا شش برگه شده باشد ولي درجه حرارت گلخانه همچنان بالا باشد احتمال تداوم رشد رويشي گياه و به گل نرفتن آن وجود دارد. لذا براي برطرف کردن اين مشکل بايد گياهان را در مرحله شش برگي به يک محيطي با درجه حرارت حدود 6 تا 10 درجه سانتي‌گراد منتقل کرد. بعد براي دو هفته گياه را در اين دما نگه داشته و سپس به گلخانه‌هاي اصلي منتقل مي‌شود. شب بوهاي کم پر بعنوان کات فلاور مصرف چنداني ندارند زيرا داراي ساقه بسيار باريک و ضعيف هستند که اندوخته غذايي چنداني در خودشان باقي نمي‌گذارند. تا در مدت طولاني بدون ريشه دوام بياورند. اين گياهان داراي گلبرگ‌هاي بسيار ظريف و حساس بوده که بيشتر مصرف گلداني يا فضاي سبزي دارند. سيکاداسه - اريكاسه (آزاليا) خانواده سيکاداسه سيکاداسه يک گياه قديمي و مربوط به دوره‌هاي بسيار کهن زمين شناسي است که در حال حاضر فقط يک جنس سيکاس از آن وجود دارد. سيکاس حد واسط بين باز دانگان و نهان دانگان بوده و از گياهان زينتي آپارتماني محسوب مي‌شود. اين گياه با برگ‌هاي بسيار بزرگ و سبز منظره‌اي زيبا در داخل منزل يا گلخانه‌ها بوجود مي‌آورد. سيکاس بومي جنگل‌هاي نسبتاً گرم و مرطوب است و به همين دليل وقتي از شرايط طبيعي خود جدا مي‌شود و به محيط جديد برده مي‌شود تغييراتي در سيستم رشد و نمو آن بوجود مي‌آيد. براي پرورش بهتر سيکاس محيطي با رطوبت نسبي بالاي 80 % نياز است كه اين امر با مرطوب کردن محيط بوسيله اسپري‌ آب و سيستم بخار ساز ميسر مي‌شود. وجود يك خاک مناسب در پرورش سيکاس اهميت زيادي دارد. سيکاس در يک خاک مرغوب، غني و عميق به خوبي رشد و نمو مي‌کند. بهتر است بجاي گلدان سيکاس را در داخل زمين گلخانه با عمق خاك مناسب و PH پايين کشت كنيد تکثير سيکاس بوسيله بذر و تقسيم بوته انجام مي‌گيرد. قابل ذكر است كه هر دو روش تكثير مشكل است. تکثير سيکاس بوسيله بذر بذر سيکاس داراي پوسته بسيار ضخيمي است كه براي سبز شدن بايد ابتدا آن را نرم کرد. اين امر به کمک اسيد سولفوريک انجام مي‌گيرد. علاوه بر اين سيکاس مقداري نياز سرمايي دارد که بايد براي گياه فراهم شود. در روش رويشي تکثير سيکاس، از پا جوش‌هاي گياه (که همواره به فراواني يافت نمي‌شوند) استفاده مي‌شود. پا جوش‌ها در کنار گياهان مسن و در شرايط خاک مرغوب و مناسب بوجود مي‌آيند. هر پايه مسن و بالغ سيکاس بين 3 تا 7 پا جوش توليد مي‌کند. همواره كار ازدياد سيكاس مورد توجه محققين بوده است. كار كشت بافت Tissue culture و تهيه محيط‌هاي غذايي براي تكثير اين گياه بطور تخصصي انجام مي‌گيرد. سيکاس يک گياه دو پايه است. يعني پايه‌هاي نر و پايه‌هاي ماده کاملاً از هم جدا هستند. وقتي گياه به مرحله گل دهي نزديک مي‌شود، بخش مياني گياه، برگ‌هاي پيچيده و ظريف سبز رنگي را بوجود مي‌آورد که در حقيقت حامل تخمدان و بخش مادگي گل است. گل‌هاي نر در سيکاس شکل مخروطي دارند و شبيه مخروط بازدانگان هستند. تعداد دانه‌هاي گرده در اين گياه نسبتاً زياد است ولي امکان نگهداري دانه‌هاي گرده تا حدي محدود است. عدم توليد بذر در سيکاس به وضعيت ساختماني گياه بر مي‌گردد. اشاره شد که گياه دو پايه است ولي تعداد گل ماده در طبيعت، بيشتر است. گل‌هاي نر داراي دانه‌هاي گرده بسيار سنگين هستند و چون قابليت جا به جايي بوسيله انتقال‌ دهنده‌ها را ندارند، در نتيجه گرده افشاني بايد بصورت مصنوعي صورت گيرد که اين امر هزينه بر و وقت گير است. مهم‌ترين دلايل زردي برگ سيکاس - كمبود آهن در اثر عدم جذب در خاك‌هاي اسيدي؛ - تجمع بيش ا ز حد آب در خاك بدليل عدم زهکشي مناسب. تيره سيپراسه گياه سيپروس يا پنجه کلاغي يا نخل مرداب داراي شکل‌هاي وحشي مي‌باشد. سيپروس مزاحم در مزارع و باغات را بعنوان يک علف هرز مي‌شناسند. سيپروس يا نخل مرداب گياهي است که ريشه‌هاي آن به مدت طولاني در آب باقي مي‌ماند، لذا در محيط‌هاي فاقد خاک و باتلاقي قابليت کشت دارد و شايد به همين دليل در فارسي نام آن را نخل مرداب گذاشته‌اند. هر کدام از چترهاي گياه را که به اندازه کافي بزرگ و رسيده باشند چنانچه بصورت معکوس در ليوان آب قرار دهيم، از محل جوانه‌ها ريشه و ساقه بوجود مي‌آيد. علاوه بر استفاده از قلمه‌هاي معكوس، اين گياه بوسيله تقسيم بوته و پا جوش نيز تکثير مي‌شود. تيره اريكاسه Ericacea گونه اريكاسه يا آزاليا در رنگ‌هاي مختلف و اندازه‌هاي گوناگون و فرم‌هاي پُر پَر و كم پَر يافت مي‌شود. اگر آزاليا به عنوان گياه گلدار به گلدان منتقل شود بايد تمام شرايط پرورشي براي گياه آماده باشد: الف) خاك متوسط و غني از مواد غذايي، هم‌چنين افزودن پيت ماس يا خزه‌هاي مرطوب به حفظ رطوبت كمك مي‌كند؛ ب) حفظ درجه حرارت ثابت براي گياه؛ ج) ايجاد رطوبت نسبي 65-60 درصد براي گياه. از آنجا كه گياه به استراحت تابستانه احتياج دارد، اوايل بهار گياه را به زير سايه درختان انتقال دهيد تا رشد رويشي داشته و سپس در اوايل تابستان سر برداري از گياه را انجام دهيد و بخش‌هاي هَرَس شده را به عنوان قلمه استفاده كنيد (قلمه‌هاي نيمه خشبي آزاليا در فصل تابستان براي ريشه زايي بسيار مناسب هستند). بعد از سر برداري گياه به تغذيه کامل نياز دارد که آن را با يک کود کامل مورد تغذيه قرار مي‌دهيم، تا همه عناصر ماکرو المنت و ميکرو المنت را با هم دريافت کنند. در اوايل پاييز با پايين آمدن درجه حرارت گياه را مدتي در شرايط آب و هواي آزاد نگه مي‌داريم. در اين حالت گياهان براي مدتي نيازمند درجه حرارت پايين (در حدود 10 تا 15 درجه سانتي‌گراد) هستند. لذا چنانچه اين دوره را طي نکنند و همواره در يک درجه حرارت يکنواخت به سر برند گل دهي آن‌ها با تأخير انجام مي‌شود. پس از طي اين دوره آن‌ها را به جايي با درجه حرارت ثابت و نور غيرمستقيم منتقل مي‌كنيم، تا در زمستان آينده مجدداً به گل روند. در بين ارقام آزاليا، آزالياي پُر پَر دوره گل دهي کوتاهتري دارد ولي آزالياي کم پر مي‌تواند در يک دوره طولاني 3 تا 5 ماهه گلدار باشد. آزاليا در مکان‌هايي که آبياري يا تغذيه به کمک محلول‌هاي غذايي کاهنده PH محيط انجام مي‌گيرد، انجام مي‌شود. اگر گياه همواره با محلول غذايي خاصي پرورش مي‌شود بهتر است در بين دفعات تغذيه از محلولي که PH محيط را پايين مي‌آورد، استفاده کنيد. آزالياهايي که با آب‌هاي سخت و سنگين آبياري مي‌شوند، کيفيت گل‌هايشان مطلوب نيست، بنابراين کيفيت آبياري بر روي عملکرد و کيفيت محصول نقش مهم و تعيين کننده‌اي دارد. زرد شدن برگ‌هاي آزاليا چنانچه با ريزش همراه نباشد به علت فقر آهن يا روي است. خاک‌هايي که PHبالايي دارند و جذب آهن در آن‌ها براحتي صورت نمي‌گيرد باعث زرد شدن برگ گياهان مي‌شوند. اما اگر اين زردي همراه با ريزش برگ باشد معمولاً بايد به شرايط رطوبتي محيط توجه کرد. اگر جوانه‌هاي رويشي قبل از رويش گل حذف نشود و رشد رويشي ادامه پيدا كند گل‌ها قادر به شکوفايي کامل نيستند و اصطلاحاً Blooming براي گل اتفاق نمي‌افتد. خانواده پَسيفلوراسه، پيپراسه و اركيداسه خانواده پَسيفلوراسه Passiflora پَسيفلورا تيره نه چندان بزرگ و با اهميت با نام فارسي پيچ ساعتي يك گياه دارويي با ميوههاي خوراكي است. نام انگليسي اين گياه Patient fruit است. اين گياه پيچ رونده‌اي است كه در خاكهايي با PH اسيدي و رطوبت مناسب بخوبي رشد و نمو ميكند. و بوسيله قلمه­هاي ساقه و بذر براحتي تكثير مي‌شود. خانواده پيپراسه يا پپرونيا Piperaceae در خانواده پيپراسه، سه پيرونياي مختلف وجود دارد كه اين گياهان به عنوان برگهاي رنگي زينتي قابل استفاده هستند. پيرونياي ابلق يا سفيد يكي از گلهاي برگ رنگي است كه با قلمههاي بذر و ساقه تكثير ميشود. پيرونياي سبز گياهي است كه در آپارتمانها قابل نگهداري ميباشد و با قلمههاي برگ و ساقه تكثير ميشود. پيرونياي معمولي گياهي است كه برگهاي چروكيده دارد. اين گياه كاملاً متفاوت با گياهان ديگر اين خانواده است. و آنرا به كمك برگهاي كاملش تكثير ميكنند. گياه پيرونيا يك ساقه گل دهنده با شاتونهاي سبز رنگ توليد ميكند كه ارزش زينتي ندارد. زماني كه اين گياه به گل ميرود كيفيت برگها و زيبايي گلهاي آن كمتر ميشود. با حذف ساقههاي گل دهنده مي‌توان گياه را بطور مرتب به حالت رويشي و نونهالي مشاهده كرد. خانواده اركيداسه (اركيده‌ها) Orchidaceae در خانواده اركيداسه گونه­هاي گياهي بسيار متنوعي وجود دارند. تا بحال حدود 1200 گونه متفاوت از اركيده‌ها شناخته شده‌اند. در كشور ما حدود 12 تا 15 رقم مختلف از اركيدهها كشت مي‌شوند. براي پرورش و نگهداري اركيدهها شرايط نسبتاً اختصاصي لازم است يعني نميتوان آن‌ها را در كنار گياهان برگ سبز نگهداري كرد، بلكه احتياج به گلخانه‌هاي اختصاصي دارند. فرمهاي قديمي اركيده روي يك سرخس بنام اوسموندا پرورش داده ميشدند. اين سرخس يك سرخس اروپايي است كه گياه را بر روي بقاياي تخمير شده آن پرورش ميدادند. امروزه پرورش اركيده بر روي الف)‌سنگريزه، ب) پشم سنگ ج) پوكههاي معدني صورت مي‌گيرد. هر عاملي را كه بتوان از آن بعنوان يك تكيه‌گاه استفاده كرد براي نگهداري ريشههاي سطحي و ضعيف اركيدهها مناسب است. به كمك يك حايل يا نگهدارنده مثل پوكه معدني يا سنگريزه، عناصر غذايي را براي اركيده مصنوعاً فراهم كرده و سپس آن‌ها را مورد تغذيه قرار مي‌دهيم. كاتليا گياهي از خانواده اركيده است كه به راحتي با شرايط محيطي سازگار ميشود. گياهان خانواده اركيده بوسيله‌ي اندام جنسي توليد بذر ميكنند. گل‌هاي اين گياه داراي اندام نر و ماده مي‌باشند. اما بذر اين گياهان فوقالعاده كوچك بوده و شباهت زيادي به هاگ دارد و فاقد اندوخته غذايي مي‌باشد. بذرها را در محيطهاي كشت غذايي نظير كشت بافت پرورش ميدهند. گياهان خانواده اركيده بوسيله تقسيم بوته تكثير ميشوند. بذرهاي اركيده - ريز، شبيه به هاگ؛ - ناقص با اندوخته غذايي كم؛ - نور كامل غير مستقيم؛ - حرارت ثابت و يكنواخت 18 درجه سانتي‌گراد؛ تهويه مناسب. براي نگهداري اركيده پس از تكثير و جدا كردن آن ابتدا يك بسته سنگ‌ريزه‌ي استريل يا يك پوكه معدني را آماده ميكنند. از آنجا كه بستر بايد عاري از هرگونه آلودگيهاي قارچي و بيماري باشد، ابتدا آن‌ها را ضدعفوني مي­كنند. گاهي به منظور جلوگيري از برخي مشكلات مقداري زغال به اين سنگ‌ريزه‌ها يا ديگر نگهدارندهها اضافه ميكنند. بعد از استقرار گياه در گلدان يا در بستر كاشت اصلي، آنگاه آنرا در معرض نور كامل و غير مستقيم قرار ميدهند. نكته مهم و قابل توجه در پرورش اركيده، وجود درجه حرارت ثابت و كاملاً يكنواخت است. اين گياه بطور ثابت به درجه حرارت خنك در حدود 18 تا 20 درجه سانتي‌گراد در شبانه روز احتياج دارد. نكته ديگر اينست كه گلخانههاي توليد اركيده بايد از تهويه مناسب برخوردار باشند. كه بيشتر داراي سيستم فن Fan مي‌باشند. بعد از پرورش گياه، گلهاي اركيده با دم‌گلهاي نسبتاً كوچك ظاهر ميشوند. گلها به صورت چند تايي روي يك دم‌گل 5 تا 10 سانتيمتري قرار دارند. زمان برداشت اركيدهها هنگامي است كه گلها كاملاً شكفته شده باشند ولي از زمان شكوفايي آن‌ها خيلي نگذشته باشد. اركيدهها جزء دستههايي هستند كه در حالت غنچه قابليت شكوفايي كامل را ندارند، لذا بعد از برداشت گلها در صبح زود و دسته بندي آن‌ها بهتر است كه آن‌ها را در كپسولهاي خاصي كه به اين منظور ساخته شدهاند و تا نيمه داراي مواد نگهدارنده هستند قرار بدهند. در اين صورت است كه عمر گل بريده تا حدود 10 روز بالا ميرود. بعد از پايان دوره گل دهي يا فاز زايشي، گياهان را به يك استراحت اوليه ميبرند. اين استراحت بايد در درجه حرارت ثابت گلخانه صورت بگيرد و تغذيه نيز به همراه آب آبياري براي اين گياهان ادامه پيدا كند. نكته قابل توجه اينست كه نوع تغذيه و فرمول غذايي را كه در اين مرحله براي گياه استفاده ميكنند با عناصر غذايي در مرحله گل دهي يا قبل از آن متفاوت است، و فرمولهاي غذايي جداگانه­اي براي مراحل مختلف رويشي گياه استفاده مي‌شود. خانواده پانداناسه Pandanaceae پاندانوس گياه بسيار زيباي خانواده پانداناسه است. تا مدت‌ها پيش پاندانوسها را جزء خانواده آماليليز و برخي از محققين جزء خانواده ليلياسه تقسيم‌بندي ميكردند. چند سالي است كه پاندانوس‌ها خانواده مستقلي تحت نام پانداناسه را تشكيل دادهاند . پاندانوسها برگ­هاي بسيار بلند و خاردار شبيه به آناناس دارند. اين برگهاي ابلق و خاردار، خود يك گياه گلداني بسيار زيبا هستند كه در جاهاي پر نور بخوبي رشد و نمو ميكنند. اين گياهان بوسيله پا جوش و جوانههاي روي تنه اصلي تكثير ميشوند. پاندانوسها را در محيط داراي خاك عميق، مرغوب و حاصلخيز پرورش ميدهند. اين گياهان بطور مرتب هر دو هفته يك بار به مواد غذايي نياز دارند. در تركيب غذايي آن‌ها از عناصر غذايي ماكروالمنت (پر مصرف‌ها) و ميكروالمنت (كم مصرف‌ها) استفاده ميكنند. اگر رطوبت نسبي محيط كافي نباشد برگها گاهي دچار سوختگي ميشوند، و نيز چنانچه اين گياهان از زهكشي خوبي برخوردار نباشند نوك برگ‌ها، سوخته و سياه ميشود. لذا براي جلوگيري از اين عوارض بايد شرايط مناسب را براي گياه فراهم كرد. خانواده سولاناسه و ساكسيفراگاسه خانواده سولاناسه Solanaceae خانواده سولاناسه را در فارسي تحت نام خانواده سيب زميني ميشناسند. گياهان زينتي اين خانواده عبارتند از فلفل زينتي، داتوره، توتون زينتي و اطلسي. فلفل زينتي وقتي از فلفل زينتي نام ميبريم، فلفل خوراكي در ذهن متبادر ميشود لذا هر دو اين گياهان از خانواده سولاناسه با نام علمي كَپسيكوم هستند و براي كشت در هواي آزاد در فصل تابستان مناسب هستند. فلفل زينتي با ميوه‌هاي كوچك رنگي و گيلاس زينتي هر دو جزء كپسيكوم‌ها هستند. هم‌چنين هر دو مصرف پات پلنت دارند و جزء گياهان 1 ساله هستند. تكثير كپسيكوم‌ها بوسيله بذرهاي قابل نشا است و هيچ مشكلي از نظر تكثير ندارند. فلفل زينتي ميزبان خوبي براي مگسهاي سفيد گلخانهاي است و چنانچه در مجاورت گياهان ديگر كشت و كار شوند احتمالاً منبعي براي انتقال اين آفت خواهند بود. داتوره گياه ديگر اين خانواده گياه دارويي، زينتي داتوره است. داتوره با نام علمي داتورا يك گياه برگ درشت است كه گلهاي درشت شيپوري مانند به رنگ سفيد و بوته پر رشد دارد و به عنوان يك گياه مقاوم به شرايط نامساعد محيطي در پاركها و محلهايي كه رفت و آمد بچهها در آنجا كمتر است كشت و كار ميكنند (اين گياه دارويي سمي است). كشت و كار داتوره بوسيله بذرهاي ريز آن صورت مي‌گيرد. و چون مقاوم به سرما است به عنوان يك گياه چند ساله در هواي آزاد قابل نگهداري است. توتون زينتي توتون زينتي از ديگر گياهان خانواده سولاناسه است كه گلهاي سفيد رنگ و ظريفي در يك توده سبز مخملي دارد. اين گياه زينتي ظريف كه مخصوص هواي آزاد است كشت و كار گلداني دارد. شباهت بسيار زيادي به گل اطلسي دارد. ولي گلها و برگهاي توتون زينتي از اطلسي كوچكتر است. بذرهاي اين دو گياه كاملاً شبيه به هم است تفاوت بذرها از روي نقش و نگار سطح برگ است كه فقط در زير ذرهبين قابل رويت است. توتون زينتي بوسيله بذر قابل تكثير است، به سرما مقاومت چنداني ندارد و به عنوان گياه تابستانه قابل كشت و كار است. اطلسي اطلسي گياه زينتي ديگر از خانواده سولاناسه است. گل اطلسي داراي رنگهاي متفاوت و اندازههاي نسبتاً ثابت و شيپوري مانند است. اين گياه را اصطلاحا ‌ً تحت نام اطلس ايراني ميشناسند. با بخش‌هاي شيمردار يا دو رنگ اطلسي آشنا هستيد. نوع ديگر اطلسي پُر پَر يا تريپلوئيد است. تفاوت اين دو در اين است كه اطلسي قبلي از نوع N 2 كرومزوم و اين اطلس از نوعN 3 كروموزمي است. بعلاوه پرچمها در اين اطلسي به گلبرگ تبديل شده و منظره پُر پَر شبيه گلهاي ميخك به گياه داده است. اطلسيها در ارقام مختلف، به شكل‌هاي مختلف بذر توليد ميكنند. اطلسي معمولي يا ديپلوئيد به راحتي كپسولهاي درشتي از بذر توليد ميكند و بذرهاي ريز موجود در آن بسرعت قابل جوانه زدن و كشت و كار هستند. بعد از برداشت بذرها 4 تا 6 سال قابل كشت مي‌باشند. اما اطلسي تريپلوئيد كه پرچمهاي آن به گلبرگ تبديل شده بذر توليد نميكند بلكه تكثيرش از طريق رويشي صورت ميگيرد. در اين اطلسيها كه اصطلاحاً به اطلسيهاي ژاپني يا پا كوتاه معروف هستند، گل‌ها رشد بوتهاي كوتاه دارند و انبوه نيستند و فاقد هر گونه عطر و رايحه بوده و از گروه‌هاي اطلسي هستند كه براي توليد بذر مشكلات ژنتيكي دارند. سلانوم گياه گلخانه‌اي سلانوم از ديگر گياهان خانواده سولاناسه است. گلهاي بنفش رنگ زيبايي دارد. سلانوم تنها گياه آيارتماني خانواده سولاناسه است و به عنوان درختچه نسبتا ‌ً كم رشد در منزل بخوبي قابل نگهداري است. تكثير سلانومها بوسيله قلمه نيمه خشبي ساقه در اوايل بهار صورت مي‌گيرد. در محيطي با PH اسيدي و خاك با بافت متوسط و آب آبياري داراي E.C پايين (آب‌هايي كه سختي زيادي ندارند) نگهداري ميشود. خانواده ساكسيفراگاسه Saxifragaceae خانواده ديگري كه تنوع خاصي در بين گونههاي آن وجود دارد ساكسيفراگاسه يا توت فرنگي است. برخي بعنوان گياهان زينتي و بعضي ميوه‌هاي خوراكي هستند. ساكسيفراژ گياه پوششي گلخانه‌اي Grant coverساكسيفراژ از گياهان زينتي خانواده ساكسيفراگاسه است كه رشد رونده داشته و همچون توت فرنگي توليد رانِر يا دَسَتك ميكند و بوسيله رانر تكثير ميشود. ساكسيفراژ شباهت زيادي با گياهان بگونياسه دارد. برگنيا برگنيا گياهي ديگر از اين خانواده است كه برگهاي بسيار درشت، سبز و تقريباً گرد دارد و كاملاً مقاوم ‌به شرايط هواي آزاد است. چنانچه در زمستان دوره يخبندان طولاني وجود نداشته باشد و فصل تابستان هم خيلي گرم و سوزان نباشد اين گياه براحتي در فضاي آزاد رشد و نمو ميكند، اما سرعت رشد خيلي زيادي ندارد. برگينا براحتي بوسيله قلمههاي ساقه تكثير ميشود. بخش زينتي اين گياه علاوه بر برگ‌هاي زيبا گلهاي بنفش و صورتي رنگ است كه به شكل يك خوشه بر روي برگها قرار گرفتهاند. هورتانسيا گياه ديگر از خانواده ساكسيفراگاسه، هيدرانژئا يا هورتانسيا است كه در ايران كشت و كار آن در گلخانهها صورت ميگيرد. در كشورهايي كه آفتاب سوزان ندارند درختچه‌اي مناسب هواي آزاد است. هورتانسيا را در گلخانه با دماي 20 تا 22 درجه سانتي‌گراد و خاك غني و حاصلخيز داراي PH حدود 6- 5/5 پرورش مي‌دهند. گلهاي هورتانسيا به رنگ‌هاي متنوع ديده مي‌شود و براي اينكه رنگريزههاي آبي و بنفش آن بطور كامل و شفاف ظاهر شوند بايد از تركيبات آلومينيوم دار بيشتر در محيط پرورش آن استفاده شود. و بدليل آنكه جذب تركيبات آلومينيومي در خاكهايي با PH 5/5 - 5 بيشتر است، لذا بهتر است كه PH خاك همواره مورد آزمايش قرار گيرد و چنانچه PH خاك نوسان داشته باشد با استفاده از كودهاي اسيدي اين مقدار را به حد كافي و مطلوب رساند تا تركيبي بين آلومينيوم و فسفر خاك ايجاد نشود و رنگ شفاف هورتانسيا به حالت عادي ظاهر شود. در ايران هورتانسيا از جمله گياهان نوروزي است و براي اينكه اين گياه در نوروز گل داشته باشد حدود چهار ماه قبل يعني از اواخر آذر ماه تا اوايل دي ماه بايد گياهان را در گلخانههايي قرار دهند كه اختلاف درجه حرارت شب و روز 5 درجه سانتي‌گراد باشد. به عبارت ديگر دماي هوا در روز 20 تا 23 درجه و در شب 15 تا 18 درجه سانتي‌گراد باشد. بنابراين در زمان پيش رس كردن گياه بايد ميزان نور وارد شده به گلخانه كنترل شود تا باعث بوجود آمدن شاخههاي باريك و ضعيف در گياه نشود. براي اينكه هورتانسيا رشد سريعي داشته باشد كاربرد برخي از تنظيم كنندهها نظير ايندول بوتيل‌ها و سايكوسل براي يكنواخت كردن و كوتاه كردن اندازه شاخههاي اين گياه بسيار مناسب است. چنانچه تراكم بين گلدانها باعث علفي شدن و رويش بيش از حد در گياه نشده باشد امكان كاربرد سايكوسل بيشتر است. زردي برگ‌هاي هورتانسيا به دو دليل است: 1- كمبود آهن؛ بدليل PHبالاي خاك و عدم جذب آهن است. به عبارت ديگر در خاكهاي كشور ما عمدتا ‌ً كمبود آهن وجود ندارد بلكه شرايط براي جذب آهن مهيا نيست كه با پايين آوردن PH خاك و تنظيم درجه حرارت مناسب اين مشكل برطرف ميشود. 2- توقف رشد يا مشكل در ناحيه ريشه گياه؛ يكي از دلايل توقف رشد ريشهها عدم وجود زهكشي مناسب در خاكهاي هورتانسيا است. تكثير هورتانسيا در اواسط بهار بوسيله قلمه نيمه خشبي انجام ميشود. براي بالا بردن درصد موفقيت رشد گياه بهتر است از مواد هورموني ريشهزا مانند ايندول بوتيريك اسيد با علامت اختصاري IBA با غلظت ppm4000 استفاده شود. خانواده رانونكولاسه و اورتيكاسه خانواده رانونكولاسه يا آلالگان Ranunculaceae خانواده رانونكولاسه به فارسي تيره آلالگان گفته ميشود. مهمترين گياهان اين خانواده عبارتند از آلاله يا رانونكولاسه، تاجالملوك يا آكوليژيا، دلفينيوم يا زبان پس قفا، كلماتيس و پائونيا يا گل صدتوماني. آلاله آلالههاي وحشي در فصل بهار در بسياري از مناطق كوهستاني ايران بطور طبيعي رشد ميكنند. آلاله ديگري وجود دارد كه برگـهاي درشتتر و دم‌گل بلندتري دارد، اين گل گياه به صورت گل باغچه‌اي و گاهاً به صورت آپارتماني يا پات پلنت Pot plant قابل استفاده است. آلاله بوسيله بذر تكثير ميشود، بطوريكه در ماه‌هاي تير و مرداد بذرهاي آلاله را جمع آوري ميكنند و بدون تيمار خاصي آن‌ها را در محل اصلي، كشت ميكنند. از آنجا كه اين گياهان جزء گياهان نسبتاً مقاوم به سرما هستند، در فصل زمستان با پوشش كمي از مواد گياهي مثل خاك برگ، جوانههاي تازه رشد يافته را از سرما محافظت ميكنند. در اوايل فصل بهار گياهان جديد شروع به رشد و نمو مي‌كنند و بوته‌هاي زيبايي توليد مي‌كنند. تاج الملوك آكوليژيا يا تاجالملوك از ديگر گياهان خانواده رانونكولاسه است. اين گياه داراي رنگـ‌هاي متنوع بوده و بوسيله بذرهاي سياه رنگش تكثير ميشود. بوته­هاي جوان تاجالملوك كاملاً مقاوم به سرما هستند. در شرايط بسيار سرد و يخبندان شديد با استفاده از يك پوشش گياهي، از گياهان مراقبت بعمل ميآيد. برگهاي تاجالملوك در فصل غير گلدهي منظرهاي زيبا براي فضاي سبز دارند. لذا بدين خاطر توصيه به كشت اين گياه در فضاي سطح شهري ميشود . بذر گيري بطور طبيعي است و گياه حاصله خصوصياتي شبيه پايه مادر خواهد داشت. ساقههاي ظريف و دم‌گلهاي باريك اين گياه قابليت ماندگاري و عمر خيلي طولاني ندارند. اما گلهاي بريده به عنوان دسته گلهاي 3-1 روزه قابل استفاده هستند. در مصارف طولاني مدت از اين گياه فقط به عنوان گياه گلداني استفاده ميشود. زبان پس قفا دلفينيوم يا زبان پس قفا گياهي است كه غنچه‌هاي متعدد به رنگ خاص آبي دارد. گلهاي شاخه بريده اين مجموعه زيبا و كم نظير هستند. دلفينيوم علاوه براينكه يك گياه دارويي است يك گياه باغچهاي و گل بريده محسوب ميشود. اين گياه بوسيله بذرهاي سياه رنگش تكثير ميشود و جوانه‌هاي رويش يافته به عنوان گياه دائمي در فضاي سبز كاربرد دارد. كلماتيس اورينتاليس Clematis orientallis گياه ديگر خانواده رانونكولاسه، پيچ رونده و زيباي كلماتيس اورينتاليس Clematis orientallis است. براي پوشاندن نردههاي باغها يا استفاده در آلاچيق‌ها و هر جايي كه بخواهند منظره سبز و همراه با گل ايجاد كنند از اين گياه استفاده ميكنند. رنگ آبي، بنفش و صورتي در اندازههاي كوچك و بزرگ كلماتيس باعث شده كه آن را به منظورهاي مختلف استفاده كنند. كلماتيس گياهي است كه بوته بادوام و طولاني از نظر گل دهي دارد. اين گياه از اوايل ارديبهشت ماه تا زمان سرما به حالت گلدار ديده ميشود. كلماتيس براي فضاي آزاد كه خواهان گلهايي با دوره طولاني گل دهي باشد مناسب است. كلماتيس بوسيله پيوند روي نهالهاي بذري تكثير ميشود. پيوند به دو صورت انجام ميگيرد: 1. پيوند در گلخانه؛ 2.پيوند در فضاي آزاد. اگر پيوند در گلخانه صورت گيرد، گياهان را در گلدان قرار مي­دهند و پيوندك را از پيوندكهاي در حال خواب زمستانه جدا ميكنند. اين پيوندكها قبلاً شناسايي شدهاند و براساس رنگ و درشتي گل به آن‌ها شماره ميدهند. و بعد از انتقال به گلخانه آن‌ها را روي پايه بذري بشكل پيوند انگليسي پيوند ميدهند. پيوند در هواي آزاد به شكل تي T است كه در 2 فصل آن را انجام ميدهند، يكي در اواسط بهار حدود ماه خرداد، ديگري پيوند خواب در شهريور ماه. پايههاي پيوند شده با مراقبت و نگهداري در سال آينده گلهاي مورد نظر را توليد ميكنند. اگر كلماتيس را پيوند نزنند فقط ارقام كلماتيس اورينتاليس (كلماتيس وحشي) گلهاي كم و بسيار كوچكي توليد ميكند. اما كلماتيسهاي پرورشي گلهاي درشت در تمام طول سال توليد ميكنند، لذا تكثير پيوندي اين گياه ضرورت دارد. گياه صد توماني گياه صد توماني داراي برگهاي بسيار زياد است. نام انگليسي آن پائوني و اسم جنس اين گياه پائونيا است. پائونيا گياهاني هستند پُر پَر كه برگهاي رنگين (در رنگهاي مختلف)، ساقه گل دهنده‌ي بسيار بلند و قابليت كات فلاوري خيلي زياد و ريزوم دارند. اين گياهان علاوه بر خاصيت كات فلاوري به عنوان گياهان فضاي سبز هم قابل استفاده هستند. پائونيها ميتوانند براي مدت طولاني در يك منطقه باقي بمانند و دچار خسارت از عوامل محيطي نشوند، در موقع تكثير و ازدياد اين گياهان، ريشههاي گوشتي آن‌ها را تقسيم ميكنند و به روش تقسيم بوته گياه جديد را در محل مورد نظر كشت ميكنند. تكثير صد توماني در فصل پاييز به روش تقسيم بوته است. شقايق صحرايي كه در مناطق كوهستاني ميرويد از خانواده رانونكولاسه نيست بلكه بخشي از نهنج اين گياه مواد آلكالوئيدي دارد و از خانواده پاپاراسه است. * خانواده اورتيكاسه Urticaceae گياهان خانواده اورتيكاسه، پيلئاي معمولي (سبز) و پيلئاي رنگي يا رونده هستند. گياه حالت كپه‌اي دارد و اندازه يكنواخت ساقه‌ها مهم است. پيلئاي معمولي Pillea با ريشهدار كردن قلمههاي ساقه تكثير ميشود. لذا براي يكنواخت كردن گياهان، كاربرد تنظيم كنندههاي رشد از نوع باز دارنده‌ها مفيد مي‌باشد. بهترين بازدارنده براي يكنواخت كردن گياهان تركيبات شيميايي نظير سايكوسل است. زماني از اين تركيبات استفاده ميشود كه گياهان ريشهدار شده، از بستر ريشهزايي جدا و در يك خاك مناسب كشت شوند. وقتي دوباره اولين علائم رشد ظاهر شد به كمك محلول پاشي يا افزودن اين مواد بازدارنده به آب آبياري، دوباره به فاصله پانزده روز اندازه گياهان را يكنواخت و يكسان ميسازند. پيلئاي رنگي بدليل شاخههاي رونده و خزنده آن عمدتاً به عنوان يك گياه آبزي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، و داراي شاخه‌هاي افتاده است كه در سبدهاي آويزان Hanging baskets زيبا ديده مي‌شود. تكثير بوسيله‌ي قلمه انتهايي و مياني ساقه صورت مي‌گيرد. بعد از حذف برگ‌هاي اضافي، ساقه درون بستر ريشه‌زايي قرار مي‌گيرد. قلمه‌ها را مي‌توان در آب يا در ماسه ريشه‌دار كرد. در سطوح بزرگ كاربرد آب به عنوان عامل ريشه‌زا توصيه نمي‌شود زيرا ريشه‌هاي آبكي خيلي حساس هستند و براي سازگاري با محيط جديد مشكل دارند. اما براي گياهان Hydroponics اين روش نتيجه خوبي دارد. خانواده زنبق‌ها و نعناعيان خانواده زنبق Iridaceae خانواده ايريداسه يا زنبق يک گياه مقاوم، پايا و قابل نگهداري در فضاي سبز بطور دائم است. اندام‌هاي زيرزميني گياه (ريزوم‌ها) به اندازه کافي مقاومت به سرما دارند، از اين رو در فصل پاييز و زمستان احتياج نيست گياه را به انبار منتقل كنيد. هم‌چنين احتياج به کشت مجدد ندارند. بعلاوه برگ‌هاي اين گياهان در فصل غير گل دهي منظره زيبايي دارند. تکثير زنبق بوسيله جدا کردن ريزوم‌ها امكان پذير است و كشت آن‌ها در خاكي مرغوب صورت مي‌گيرد. زنبق پيازي Iris germanica زنبق پيازي نوع ديگري از زنبق است که بوسيله پيازچه‌هايش تکثير مي‌شود. اين گياه داراي گل‌هاي متنوع (به رنگ‌هاي ليمويي، سفيد، بنفش و صورتي) است و براي کاشت گلخانه‌اي و خارج از فصل بسيار مناسب است. زنبق پيازي دوره رشد کوتاه و سريعي دارد و معمولاً در هر دوره‌ي 90 تا 105 روزه يک پياز آن به گل مي‌رود. پيازهاي آن حساس به سرما هستند و بعد از برداشت طي دوره استراحت دوباره بايد کشت شوند. كشت آن‌ها تقريباً مشابه كشت و كار گلايول است. گلايول Gladiolus grandifora گياه ديگر اين خانواده گلايول است که در رنگ‌ها و اندازه‌هاي مختلف وجود دارد. گلايول‌هاي پا بلند و پا کوتاه با رنگ‌هاي متنوع، ارقام جديدي هستند که به تازگي به بازار عرضه شده‌اند. گلايول از گياهان بومي فلات ايران بوده است و بعدها به کشورهاي ديگر صادر شده و کارهاي به نژادي بر روي آن انجام شده است كه در شکل‌هاي امروزي وجود دارند. گلايول‌ها در فصل بهار در مناطق کوهستاني مي‌رويند رنگ آبي بسيار زيبا و رايحه ملايمي دارند و منظره فوق‌العاده زيبايي را بوجود مي‌آورند. گلايول، گياه پيازي حساس به سرما است و به كمك پياز و پيازچه تکثير مي‌يابد. هر پياز تعداد زيادي پيازچه در اندازه‌هاي مختلف توليد مي‌کند و يکي از گياهان پيازي پر محصول محسوب مي‌شود. نحوه کشت پيازها بدين صورت است که آن‌ها را در يک خاک شني رسي و سبک با زهکشي مناسب قرار مي‌دهند. بعد از پايان دوره سرما پيازها را در زمين مي‌کارند و عمق خاکي که در روي اين پيازها قرار مي‌گيرد در حدود 3 تا 5 سانتيمتر است. به محض کاشت شروع به آبياري منظم محصول مي‌كنند تا اينکه جوانه‌هاي برگي ظاهر شوند. لذا بعد از رويش سه برگ اوليه، يک ساقه گل دهنده قطور از گياه بوجود مي‌آيد. تمام اين عمليات در محل پر نور صورت مي‌گيرد. بعد از اينکه ساقه گل دهنده به حد معيني رشد کرد، گلچه‌ها کم و بيش بر روي ساقه آن ديده مي‌شوند. در مرحله سه برگي قبل از اينکه ساقه گل دهنده ظاهر شود توليد کنندگان، كود سَرَك و كود نيترات آمونيوم يا اوره را به مقدار 3 تا 5 کيلوگرم در هکتار با خاک مخلوط مي‌كنند و آبياري مي‌كنند. اين عمليات بعد از ظاهر شدن ساقه گل دهنده باز هم تکرار مي‌شود. زمان برداشت گياه در ساعت اوليه بامداد و قبل از گرمي هوا مي‌باشد. و در دسته‌هاي 25 تايي يا 50 تايي بسته بندي مي‌شود سپس به محل انبار گل‌ها و بازار عرضه مي‌شود. همچنين زماني گل‌هاي گلايول را برداشت کنيد كه حدود 20% مزرعه گل‌هاي شکفته شده داشته باشد و رنگ گلبرگ‌ها نيز ظاهر شده باشد. بعد از پايان کار برداشت گل‌ها، براي تداوم رشد رويشي آبياري مرتب و گاهي افزودن مواد غذايي لازم به خاک ضروري است. به محض اينکه علائم خزان را در روي برگ‌هاي گلايول ديديد بايد تعداد دفعات آبياري مزرعه را کم کنيد طوري كه بعد از يک يا دو هفته آبياري کاملاً متوقف شود. دوام شاخه‌هاي بريده گلايول بستگي به عوامل رشدي و زمان برداشت گل دارد. ولي بطور معمول در يک منطقه کوهستاني با دماي خنک و يا در جايي که اختلاف حرارت شب و روز حداقل 5 تا 8 درجه باشد، گل‌هاي گلايول حدود 15 روز دوام دارند. نگهداري پيازها بعد از پايان دوره رويشي و خزان برگ‌ها لازم و ضروري است. نگهداري پيازها - قطع سر شاخه‌ها؛ - خروج پيازها از خاك و درجه بندي؛ - شست و شوي پيازها؛ - ضدعفوني با سم قارچ کش با غلظت 4000-2000 قسمت در ميليون (ppm)؛ - شست و شو و خشك كردن پيازها. در سال‌هاي اخير بازارهاي اروپايي ارقام پا کوتاهي از گلايول معرفي کرده‌اند که به ارقام بومي و گل آبي در ايران شباهت دارد. ارقام پا کوتاه، بعنوان يک Pot plant قابل نگهداري هستند اما در هر دوره فقط يک بار گل مي‌دهند. گياه زعفران زينتي يا کروکوس زعفران زينتي با پيازهاي مقاوم و دائمي يک گياه مناسب فضاي سبزي است که داراي رنگ‌هاي متنوع بوده و کم و بيش شبيه گياه گلايول تکثير مي‌شود. گياه فريزيا با رايحه مطبوع در رنگ‌هاي مختلف وجود دارد. اين گياه مقاومت زيادي به سرما ندارد و عموماً کاشت آن در شرايط گلخانه‌اي صورت مي‌گيرد. خانواده نعناعيان Labiateae بيشتر گياهان خانواده لابياته را جزء گياهان دارويي مي‌شناسند اما بدليل خصوصيات خوب و قابل استفاده، مصرف فضاي سبزي هم دارند. كلئوس بلومه‌اي Cleus blumei يکي از گياهان خانواده لابياته کلئوس بلومه‌اي يا حسن يوسف است که به رنگ‌هاي متنوع و برگ‌هايگوناگون موجود مي‌باشد. کلئوس بلومه‌اي در شرايط کشور ما بعنوان يکPot plant مصرف مي‌شود اما درکشورهايي که امکان رشد و نمو آن در هواي آزاد وجود دارد بدليل رطوبت خاک يک گياه فضاي سبزيمحسوب مي‌شود که مانند چمن‌ها مي‌توان آن را سربرداري کرد. از گياه حسن يوسف بعنوان يک شاخص در آزمايش‌هاي مربوط به ريشه زايي استفاده مي‌شود زيرا سرعت ريشه زايي ساقه‌هاي آن فوق‌العاده زياد است و در مدت 3 تا 5 روز ريشه دار مي‌شود. تکثير آن بوسيله قلمه ساقه در آب و ماسه انجام مي‌شود. حسن يوسف برگ ريز، خاصيت پا خوري مثل جمن را ندارد ولي در جاي سايه و مرطوب خوب رشد مي‌كند. در حاليكه چمن در سايه و محل مرطوب خوب رشد نمي‌كند. اسطو خوددوس Lavendula officinalis گياه ديگر اين خانواده لاوندولا آفيسيناليس يا اسطو خوددوس است که بخاطر رنگ نقره‌اي و عطر خوب و ملايمي که دارد در فضاي سبز خصوصاً در مناطق سايه جايي که نور آفتاب زياد محسوس نيست، کاربرد خيلي خوبي دارد. اين گياه بوسيله قلمه‌هاي سبز و حياتي ساقه تکثير مي‌شود. همچنين اسطو خوددوس در بخش گياهان دارويي فراوان کشت و کار مي‌شود. مريم گلي گياه سلويا يا مريم گلي جزء معدود گياهان سايه پسند و گلدار است که در روزهاي کوتاه پاييزي خوشه‌هاي قرمز با گل‌هاي سفيد رنگ ظاهر مي‌کند. کشت اين گياه بوسيله بذرهاي سياه رنگ بشکل نشا کاري است. نعناي زينتي گياه ديگر اين خانواده نعناي زينتي است. انواع نعناع‌ها با نام علمي منتا Menta و در فارسي تيموس بيان مي‌شوند. اين گروه از گياهان بعنوان کاور پلنت Cover plant قابل کشت و کار هستند. به عنوان گياه پوششي در مناطق سايه و كم نور استفاده مي‌شوند. خانواده سرخسيان خانواده سرخسيان Filicales خانواده سرخسيان يا اصطلاحاً فيليسنر متعلق به خانواده پولي پورياسه است که از نظر ساختماني نسبت به گياهان ديگر ساده‌تر و ضعيف‌تر مي‌باشند. اين دسته از گياهان به نام گياهان پست هم خوانده مي‌شوند. سرخس‌ها در بخش گياهان زينتي داراي چندين گونه هستند که مختصراً به بعضي از گونه‌ها اشاره مي‌شود. پَر سياوشان آديانتوم يا پَر سياوشان گياهي است که برگ‌هاي سبز بسيار ظريف و حساس دارد که در خاک‌هاي مرطوب با PH اسيدي و دور از تابش مستقيم نور آفتاب بخوبي رشد و نمو مي‌کند. تكثير پر سياوشان به روش تقسيم بوته انجام مي‌شود. در منازل بدليل نياز نوري کم و رطوبت بالا کمتر موفق به نگهداري آن هستيم. در شرايط نامساعد سر سوختگي و سياهي نوك برگ‌ها مشاهده مي‌شود. آديانتوم عمدتاً بعنوان يک گياه دارويي مطرح است و در گروه گياهان دارويي آنرا کشت مي‌کنند. خاك مورد استفاده، خاك سبك ترجيحاً از پيت خالص مي‌باشد. براي پرورش آن از خاکي كه نفوذ پذيري خوبي داشته باشد و داراي PH در حدود 5 باشد، استفاده مي‌کنيم.سرخس ديگري که هم مصرف زينتي و هم مصرف دارويي دارد، گياه پلي پليوم است که برگ‌هاي کشيده، صاف و بلند دارد که اصطلاحاً به آن گياه زنگي دارو هم گفته مي‌شود. پلي پليوم گياهي است هاگ دار و همانند سرخسيان ديگر بوسيله تقسيم بوته براحتي قابل تکثير است. سرخس‌ها در مكاني با رطوبت کافي قابل نگهداري هستند و روزي چند بار بايد آب پاشي شوند. سرخس مجعد يا سرخس فري يا نفروكلپيس sp. در گياه‌شناسي هرگاه نام گونه گياه مشخص نباشد بعد از نام جنس آن sp. بكار برده مي‌شود، و بدين مفهوم است که گونه مشخصي از اين گياه مد نظر نيست. نفروكلپيس اس پي يکي از سرخس‌هاي پر مصرف و قابل استفاده در منزل است. حاشيه برگ‌هاي آن بخش‌هاي فر خورده مجعدي را ايجاد کرده است که منظره زيبايي را براي گياه بوجود آورده است. غالب سرخس‌ها ساقه کوتاه زير زميني دارند که با توليد ريشه‌هاي نابجاي بسيار سطحي در خاک مستقر مي‌شود. از اين رو به گلداني كم عمق نياز دارند. آبياري سرخس‌ها بايد طوري باشد که تجمع بيش از حد آب در محل ريشه‌هاي گياه اتفاق نيافتد و نيز زهکشي کافي همواره موجود باشد. عدم وجود زهكش كافي باعث زرد شدن و سياه شدن نوك برگ‌ها مي‌شود. اما اگر حالت قهوه‌اي و خشک شدن انتهاي برگ‌ها ديده شد، نشانه‌ي کم شدن رطوبت نسبي محيط پرورش گياه است که در اين حالت اسپري آب بر روي گياه ضروري است. تکثير سرخس‌ها بوسيله جدا کردن بوته‌ها و تقسيم بوته انجام مي‌شود. اما در سطوح بزرگ توليدي تکثير آن‌ها بوسيله دانه‌هاي هاگ بوده که در پشت برگ‌هاي سرخس قرار دارند (دانه‌هاي سياه يا قهوه‌‌اي رنگ). بنابراين بستر کاشت بايد بسيار سبک و پوشيده از پيت ماس يا خزه اسفاگنوم Sphagnoum و PH آن حدود 5/4 باشد. اين بستر را در ظرف آب قرار مي‌دهيم و خاک را روي آن مي‌پاشيم و براي حفظ رطوبت هاگ‌ها بستر را در يک پوشش پارچه‌اي قرار داده تا هاگ‌ها بتدريج سبز شوند. براي تبديل هاگ‌ها به گياه کامل بايد يک مرحله کند رويشي طي شود تا وارد فاز بلوغ يا فاز زايشي شوند. سرخس شاخ گوزني يا پلاتي سريوم جزء گياهان بسيار کند رشد و پر طرفدار است که برگ‌هاي آن منظره‌اي زيبا و بريدگي‌هاي عميق و مشابه شاخ گوزن دارد. بريدگي‌هاي برگي و نحوه خاص رشد و نمو برگ‌ها شباهت زياد اين گياه به اجدادش را مي‌رساند. تکثير شاخ گوزني بوسيله جوانه‌هاي برگي است. پلاتي سريوم‌ها بايد در مكاني با نور كافي و رطوبت كافي نگهداري شوند. نکته بسيار مهم در مورد سرخس‌ها جا به جايي آن‌ها مي‌باشد زيرا سرخس‌ها در يک خاک نسبتاً سبک رشد مي‌کنند و تغذيه در روي آن‌ها در فصول محدودي از سال انجام مي‌گيرد. در ماه‌هاي بهار و تابستان که دوره رويشي گياه شديد است نياز به مواد غذايي بيشتري دارد. توجه داشته باشيد كه حداقل سالي يک بار خاک آن‌ها را عوض کنيد. تعويض خاک گلدان‌ها و جا به جايي و تکثير گياه زماني است که گياه يك دوره رويشي خود را طي کرده و هنوز دچار توقف رشدي نشده باشد. توقف رشد در اوايل پاييز انجام مي‌گيرد پس در اواخر تابستان كار جا به جايي گياه را انجام دهيد. خاک مورد استفاده بايد خاكي سبك از تركيب يك سوم پيت ماس و يك سوم زغال با شن درشت باشد. آسپلي نيوم Asplenium آسپلي نيوم يک سرخس برگ پهن است که از نظر ظاهري شباهتي به سرخس‌هاي ذکر شده ندارد. اما در پشت برگ‌ها دانه‌هاي هاگ ديده مي‌شود. دو گونه از سرخس برگ پهن وجود دارد که عبارتست از : 1) سرخس برگ درشت؛ 2) سرخس برگ ريز. تکثير اين سرخس‌ها عمدتاً بوسيله دانه‌هاي هاگ و تقسيم بوته انجام مي‌گيرد. سرخس برگه ليدي بومي جنگل‌هاي ايران است که آن را در پاي درختان بزرگ مشاهده مي‌کنيم. مورد مصرف آن كمتر به عنوان گياه آپارتماني يا Indoor plant است و بيشتر به عنوان فوليج Foliages در بين دسته گل از آن استفاده مي‌شود. اين سرخس با شرايط محيطي نامطلوب سازگاري دارد. برگه ليدي بوسيله جدا كردن بوته‌ها و تقسيم بوته در اوايل پاييز تکثير مي‌شود. خانواده ميخک Caryophylaceae خانواده ميخک يا کاريوفيلاسه يکي از خانواده‌هاي گياهي است که تعداد گياهان وابسته زينتي آن زياد نيست. از گياهان زينتي اين خانواده مي‌توان به دايانتوس کاريوفيلوس Dianthus caryophillus، دايانتوس باراباتوس Dianthus barbatusيا قرنفل و ژيپسوفيد اشاره کرد. ميخك معمولي Dianthus caryophillus بر اساس مدارک و اسناد تاريخي ميخک دايانتوس يک گياه بسيار قديمي است و حداقل 300 سال قبل از ميلاد مسيح بعنوان گل مورد علاقه افراد در مراسم مختلف مورد استفاده بوده است (دايانتوس به يوناني به معني بوي خدايان است). احتمالاً بوي خوش و رايحه اين گل در طي اين سال‌ها و شايد در اثر عمليات به نژادي از بين رفته و بر اثر تغييرات ژنتيكي داراي خصوصيات ديگر شده است. بطور کلي ميخک‌ها به دو دسته تقسيم مي‌شوند: 1- ميخک‌هاي تک شاخه يا ميخک‌هايي که اصطلاحاً تحت نام ميخک‌هاي استاندارد معروف هستند. اين گياهان گل‌هاي درشت، تک شاخه و دم گل بسيار بلندي دارند. 2- ميخک‌هاي خوشه‌اي يا پا کوتاه که اصطلاحاً ميخک‌هاي مينياتوري مي‌نامند . در اين گروه گل‌هاي اِسپريل از گل‌هاي چند شاخه، منشعب و ريز تشکيل شده‌اند که دم گل‌هاي کوتاهي دارند. کاربرد و مصرف ميخک‌ها بيشتر بستگي به فرهنگ عامه مردم و شناخت مردم دارد. در ايران اصولاً مردم گل‌هاي شاخه بلند با گل درشت‌تر مي‌پسندند. اما در نزد اروپاييان گل‌هايي با دم گل کوتاهتر و در اندازه کوچکتر مطلوب است. بطور متوسط هر سال حداقل 10 تا 15 رقم جديد از ميخک به دنيا معرفي مي‌شود، لذا براي رشد و نمو اين گياه بايد با دانش روز و تکنولوژي‌هاي پرورش آن آشنا شويم. پرورش ميخک‌ در گلخانه‌ها و سيستم‌هاي حفاظت شده اثر بهتر و مناسب‌تري را در عملكرد دارد. در ايران فقط فصولي از سال يعني زمستان و پاييز اين گياه را در گلخانه پرورش مي‌دهند و در بقيه فصل‌ها آن را از سيستم گلخانه‌اي خارج کرده و در هواي آزاد کشت مي‌کنند. اگر ميخک بعنوان يک گياه يکساله کشت شود معمولاً بين 60 تا 80 بوته در يک متر مربع كاشته مي‌شود. از آنجا که تعداد 200 شاخه گل بريده در هر متر مربع عدد مناسبي بوده و با هزينه‌هاي اين محصول همخواني بسيار خوبي دارد، در مجموع پرورش ميخك‌ها به صورت 35 تا 45 بوته گل در متر مربع مناسب است. اما بايد در نظر داشت كه هدف از کشت آن حداقل يک محصول دو ساله باشد. ميخک‌ها عمدتاً از گروه گياهان متمايل به روزهاي بلند هستند. غير از طول روز نکته حائز اهميت در مورد ميخک اندوخته غذايي خاک به مقدار کافي است. به همين منظور خاک‌هاي غني از مواد غذايي، عميق و حاصلخيز براي کشت و كار ميخک توصيه مي‌شود. خاک مناسب براي پرورش ميخک مخلوطي از خاک برگ، خاک لومي، پيت و مقدار کمي کود دامي پوسيده شده مي‌باشد. در چنين ترکيبي بشرط اينکه عمق خاک حداقل 35 تا 50 سانتيمتر باشد گياهان را مستقيم در بستر اصلي گلخانه کشت مي کنند در نتيجه محصول مورد انتضار يعني حداقل 200 شاخه در هر متر مربع در سال بدست مي آيد. در تغذيه ميخك كلات‌هاي روي و آهن نقش مهمي دارند. هم‌چنين در کشت و کار ميخک عناصر غذايي، ماکروالمنت‌ها و ميکروالمنت‌ها به خاك افزوده مي‌شوند. عامل بسيار مهمي که در تغذيه ميخک نقش تعيين کننده‌اي دارد کاربرد انيدريد کربنيک يا گاز CO2 است. کاربرد CO2 يا دي اكسيد كربن به عنوان يك گاز و يكي از نهادهاي اصلي عمل فتوسنتز اهميت فراوان دارد و مقدار آن بين 300 تا 1000 قسمت در ميليون در سنين مختلف توصيه شده است. در سنين جواني وقتي که گياه 6 تا 8 برگ دارد در حدود ppm 3000 انيدريد کربنيک در گلخانه استفاده مي‌شود و اين کار تا دوره قبل از گل دهي ادامه مي‌يابد.تکثير ميخک بوسيله قلمه‌هاي سبز و مياني ساقه انجام مي‌گيرد. کاربرد هورمون‌ها زماني توصيه مي‌شود که سرعت ريشه زايي گياه از نظر اقتصادي مهم باشد. ميخک گياه سخت ريشه زايي نيست اما در مراكز توليدي بزرگ ميخك جهت كوتاه کردن فاصله زماني ريشه دار شدن به کمتر از سه روز از هورمون‌ها استفاده مي‌كنند. براي ريشه زايي از ايندول بوتيريک اسيد IBA يا ايندول استيک اسيد IAA به مقدار 2000 تا 4000 قسمت در ميليون (ppm) استفاده مي‌شود. بعد از تکثير و ريشه دار شدن، گياه را به محل اصلي که از شرايط ويژه‌اي برخوردار باشد منتقل مي‌كنند. با توجه به اينکه ميخک گياهي با ساقه خيلي قطور است و از استحکام چنداني برخوردار نيست، لذا براي پرورش آن توجه به نکاتي ضروري است. مرحله اول - سربرداري يا Pinching؛ در مرحله اوليه رشد گياه شروع مي‌شود وقتي 6 تا 8 برگ روي گياه ظاهر شد، آخرين جوانه برگي قطع مي‌شود تا از بخش‌هاي پايين شاخه زايي صورت بگيرد. مرحله دوم – مرحله گل دهي؛ بعد از پايان مراقبت‌هاي لازم از گياه مرحله گل دهي فرا مي‌رسد. وقتي كه غنچه اول ظاهر شد تعداد زيادي غنچه‌هاي ديگر در اطراف وجود دارند كه حذف آن‌ها ضرورت و اهميت خاصي دارد. بهترين زمان براي برداشت گل‌ها وقتي است که 25 تا 30 درصد گل‌هاي مزرعه شکفته شده باشند. براي ميخك زماني كه يك سوم طول گلبرگ‌ها از غنچه خارج شده باشد بهترين زمان چيدن (برداشت) گل است. هم‌چنين دو گروه از عوامل در ماندگاري گل‌هاي شاخه بريده دخالت دارند. الف) عوامل قبل از برداشت ب) عوامل بعد از برداشت گل. عوامل قبل از برداشت 1) نور مناسب؛ 2) درجه حرارت مناسب؛ 3) تغذيه. عوامل بعد از برداشت 1) مرحله برداشت گل (كه در هر گلي متفاوت است)؛ 2)كنترل مقدار اتيلن توليدي. برخي از مواد بازدارنده نظير ترکيبات نقره و كاربرد اتانول به مقدار 8% جايگزين بسياري از مواد نگهدارنده هستند. با استفاده از اين تركيبات عمر گل‌هاي بريده ميخک گاهي تا سه برابر زمان عادي آن افزايش مي‌يابد. ميخك فضاي آزاد Dianthus barbatus ميخك فضاي آزاد يا ميخک چمني با داشتن گل‌هاي قرمز منظره زيبايي را ايجاد مي‌کند. تکثير آن بوسيله بذر و روش رويشي انجام مي‌شود. قرنفل يکي ديگر از گياهان خانواده ميخک است که داراي رنگ‌هاي متنوع و نهنج برجسته است و بطور کامل خصوصيات کاريوفيلاسه را داراست. گياه صدفي گياه صدفي يا ژيپسوفيد داراي گل‌هاي سفيد رنگي است که مقاومت خوب آن در برابر خاک‌هاي آهکي و گچي سبب شده تا نام ژيپسوفيد را به آن دهند. ژيپسوفيد بعنوان يک شاخه بريده و گياه فضاي سبزي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در انتها مطالعه كتاب‌هاي اختصاصي درباره ميخك پيشنهاد مي‌شود. خانواده فرفيون‌ها Euphorbiacea مقدمه در جلسه گذشته در مورد دو خانواده كه استفاده فضاي سبزي داشتند صحبت شد، در اين جلسه پيرامون خانواده اِفوربياسه يا به فارسي فرفيون‌ها مطالبي بيان مي‌شود. اين خانواده تعدادي گونه گياهي را در بر مي‌گيرد كه بعضي به عنوان گياهان گلداني Pot plant مورد استفاده هستند و بعضي شباهت زيادي به گياهان گوشتي يا خانواده كاكتاسه دارند. آكاليفا مارجيناتا Acalypha marginata آکاليفا مارجيناتا يا آكاليفاي برگي گياهي است که برگ‌هاي سبز تيره مايل به قهوه‌اي، شاتون‌هاي صورتي کوتاه و يک ساقه چوبي و ايستاده دارد. در شرايط کشور ما بعنوان يک گياه آپارتماني داخل منزل قابل نگهداري است. آكاليفا هيزپيدا Acalypha hispida گونه ديگر از خانواده فرفيون‌ها آکاليفا هيزپيدا است که برگ‌هاي سبز درخشان و شاتون‌هاي رنگي بلند و ساقه چوبي دارد. آکاليفا‌ها بوسيله قلمه ساقه از نوع نيمه خشبي قابل تکثير هستند. زمان برداشت اين قلمه‌ها در اواسط بهار است يعني زماني که درجه حرارت محيط ريشه زايي حدود 20 تا 24 درجه سانتي‌گراد و رطوبت نسبي 80 % باشد. بعد از 15 روز ريشه‌زايي اتفاق مي‌افتد و بعد از ريشه زايي،گياه به محل اصلي خود در گلدان‌هايي که حاوي خاک مرغوب زراعي هستند انتقال مي‌يابد. ترکيب خاكي آکاليفا، مخلوطي از دو قسمت خاک برگ و پيت، يک قسمت ماسه و يك قسمت كود دامي پوسيده است. در نگهداري گياهان جنس آکاليفا، رطوبت نسبي محيط اثر مثبتي روي حفظ برگ‌ها دارد بههمين دليل رطوبت نسبي منزل بايد 65 تا 70 % باشد. معمولاً آکاليفاي سبز قابليت نگهداري بهتري دارد، و مقاومتش نسبت به شرايط نامساعد محيطي بهتر است. از آنجا که ريزش برگ در آکاليفا مارجيناتا يا آكاليفاي برگ رنگي زياد بوده و فقط يک ساقه سخت از گياه باقي مي‌ماند بنابراين آکاليفا هيزپيدا براي نگهداري در منزل سفارش مي‌شود. كوروتون گياه ديگر اين خانواده کوروتون است که داراي تنوع شکلي برگ و بريدگي‌هاي برگي زيادي است. کوروتون يک گياه گلداني بوده و در شرايط طبيعي خود يک درختچه مخصوص گلخانه‌هاي گرم و مرطوب است که شرايط گرم در زمستان را مي‌پسندد و در تابستان بهتر است که آن را در جايي با نور متوسط و با درجه حرارت معتدل نگهداري کنيد. کوروتون بومي مناطق گرم و مرطوب است. براي نگهداري آن در منزل، بايد رطوبت نسبي محيط در حد نياز گياه باشد. براي جلوگيري از ريزش برگ، 3 تا 4 بار در روز بايد اسپري آب شوند. هم‌چنين بعضي از آفات مثل شپشك‌هاي آردآلود باعث ريزش برگي مي‌شوند. تکثير کوروتون بوسيله قلمه‌هاي سبز ساقه در اوايل بهار صورت مي‌گيرد. افوربيا Euphorbia گروه ديگر از گياهان خانواده فرفيون‌ها تحت نام عمومي افوربيا Euphorbia وجود دارند . افوربيا اسپلندس گياهي است که برگ‌هاي سبز براق با خارهاي سفيد و گل‌هاي رنگين قرمزي دارد و جزء رشته گياهان NDP است (گياهاني كه حساسيتي به طول روز ندارند). تكثير افوربيا به وسيله قلمه ساقه مي‌باشد. نوعي از گياه افوربيا وجود دارد که برگ‌هاي آن با رنگ‌هاي متنوع ديده مي‌شود و يک ساقه زيگزاكي به حالت شکسته دارد که در نوع خود تقريباً بي نظير است. اين افوربيا نسبت به شرايط محيطي بسيار حساس است و تابستان‌ها را به حالت استراحت يا رکود بسر مي‌برد. براي گلخانه‌هاي نسبتاً گرم و خاک‌هايي با PH اسيدي بسيار مناسب است. افوربيا تريگونال Euphorbia trigonal اين نوع افوربيا در نگاه اول کاملاً شبيه به کاکتوس بنظر مي‌رسد. ساقه‌هاي سه گوش دارد که جوانه‌ها يا انشعابات روي ساقه آن خيلي زياد است و تکثيرش بوسيله همين جوانه‌ها است. افوربياي مدادي افوربياي تيرو کالي يا مدادي منظره جالب و منحصر به فردي دارد. ساقه‌هاي آن به حالت انشعاب‌هاي متعدد، فاقد هر گونه برگ با ظاهر مشخص است. در هر شرايطي قابل نگهداري بوده و بوسيله قلمه‌هاي ساقه تکثير مي‌شود. افوربيا پُلكريما Euphorbia pulcherrima افوربيا پُلکريما در سطح دنيا بسيار متداول و معروف است و نام مصطلح انگليسي آن پانستيا و نام فارسي اين گياه بنت قنسول است و اخيراً فرهنگستان نام سرخ برگه به آن داده است. اين گياه زيبا داراي نام ديگر انگليسي است کريسمس دي پلنت Christmas day plant که فصل گل دهي آن در روزهاي عيد کشورهاي اروپايي است. در بين اقلام تجارتي گل در ايالت متحده آمريکا 27% فروش مربوط به اين گياه بوده است. اين گياه از نظر اقتصادي جايگاه ويژه‌اي دارد و موقعيت کشور ما براي پرورش و صادرات آن به کشورهاي طالب و خريدار اين گياه بسيار ايده‌آل و مطلوب است. سرخ برگه يک پات پلنت زمستاني است. تكثير آن با قلمه‌هاي انتهايي و مياني در سيستم ميس صورت مي‌گيرد. معمولاً قلمه‌هاي انتهايي سريع‌تر ريشه‌دار مي‌شوند. اين گياه شيرابه‌هاي فراواني توليد مي‌کند که بعد از قطع شدن شيرابه‌ها، قلمه‌ها به محل ريشه زايي منتقل مي‌شوند. پس از ريشه دار شدن قلمه‌ها، گياه را در يک خاک سبک باPH 5/6 کشت مي‌کنند. زماني که گياه با شرايط جديد محيط سازگاري پيدا کرد روي تغذيه آن کنترل و دقت بيشتري انجام دهيد. دوره داشت گياه براي دوره گل دهي و پس از گل دهي ارزش و اهميت ويژه‌اي دارد، بنابراين تغذيه در اين دوره اهميت خاصي دارد. بعد از طي دوره رويشي و احياناً سر برداري، گياه به طول 20/1 - 1 متر رشد مي‌کند. از آنجا كه اين اندازه براي داشتن يک گل خوب و قابل قبول در بازارهاي دنيا مناسب نيست، براي جلوگيري از اين وضعيت بايد در اواخر مرداد ماه يک سر برداري ديگر از گياه انجام گيرد، البته بدون هيچ نيازي به مصرف بازدارنده‌هاي رشد، در فصل زمستان گياهان پا کوتاه خواهيم داشت. چون فاصله زماني سر برداري تا وقتي که گياه وارد مرحله گل دهي مي‌شود زياد نيست لذا رشد رويشي گياه سرعت خيلي زيادي ندارد و گياه در اندازه کوتاه و قابل قبول به بازار عرضه مي‌شود. کار ديگري که در سطوح تجارتي انجام مي‌گيرد استفاده از هورمون‌هاي بازدارنده است. هورمون‌هاي بازدارنده -B-9 - سايكوسل CCC بعد از استقرار گياه در خاک، برگ‌هاي جديد شروع به جوانه زدن مي‌کنند. با استفاده از مواد بازدارنده، گياه داراي ساقه‌هاي قطور و کوتاه مي‌شود. بنا به نوع هورمون بازدارنده، روش استفاده از آن متفاوت است. استفاده از B-9 با غلظت ppm 2000 و مدت سه بار و هر بار با فاصله 15 روز انجام مي‌شود. سايكوسل CCC با غلظت ppm 2000 و 3 يا 4 بار به صورت محلول پاشي روي گياه و با فاصله 15 روز قابل استفاده است.